MENOPOZ

Bu konuda toplam 18 içerik bulundu.

MENOPOZ

MENOPOZAL BELİRTİLER

Kadın  hayatında  ortalama  400  adet dönemi olur.
Menopoz,  kadının doğurganlığının  bitmesi,  bazı  vucut  değişiklikleriyle    yeni  bir  dönemin başlamasıdır.Hormonal, fiziksel ve  psikolojik  değişiklikler  oluşabilir. Damar sertleşmesi ve  kalp  damar  hastalıklarına  eğilim  artması da istenmeyen durumlardan biridir. Gastroentestinal  sistem  değişiklikleri, barsak  mukozasında incelme , mide salgılarında azalma, safra taşına eğilim de artar. Menopozda cilt değişiklikleri , esneklikte azalma, hassas hale  gelme,  çene  ve  dudaküstünde menopozda kıllanma da ciltte görülen değişikliklerdendir.Eklem yüzeylerinde dejenerasyonlar gözlenebilir.Savunma  sistemi  değişiklikleri gözlenebilir.

MENOPOZ BELİRTİLERİ NELERDİR ?

Menopozun  erken belirtileri :
-adet düzensizlikleri,
-menopozda sıcak basması,
-menopozda terleme,
-gece terlemesi,
-uykusuzluk,
-menopoz döneminde sinirlilik tir.
Bu akut şikayetler 2 -5 yıl kadar sürer ve sonra genelde çekilir.
5-8 yıllık dönemde orta vadede gözlenen şikayetler başlar. 

ORTA-UZUN  DÖNEM ETKİLERİ OLARAK :

-menopozda vajinal kuruluk,
-menopozda cinsel ilişkide ağrı,
-sık idrar yolu enfeksiyonları,
-mesane aktivitesinde artış ve sık idrara çıkma,
-deride kuruma ve esnekliğinde azalma,
-stres ve hafif depresyon ,
-kardiyovasküler etkiler,
-hipertansiyon
-kan yağlarındaki değişiklikler
-osteoporoz görülebilir.
Bu şikayetler menopozda uzun sürede görülen belirtiler dir.

MENOPOZA GİRME YAŞI

Ülkemizdeki menopoz yaş ortalaması 46 civarıdır.Eğer 40 yaştan erken olursa erken menopoz olarak adlandırırız.

YUMURTALIKLARI ALINAN KADINDA MENOPOZ BELİRTİLERİ

Ameliyat olarak veya ışın tedavisiyle menopoza giren hastalarda şikayetler daha çok ve ani olur.Çünkü östrojendeki azalma kademeli değil ani gerçekleşir.Bu hastalara engel durum yoksa menopoz tedavileri başlanabilir.

MENOPOZDA ÖSTROJEN BİTER Mİ ?

Üreme çağında  yumurtalıktan üretilen kadınlık hormonu, menopoza girince  cilt  ve  ciltaltı  yağ dokusunda, böbreküstü bezinde üretilmeye başlanır.Menopozal dönemdeki östrojen üreme çağındakinden farklı tiptedir.

MENOPOZDA CİNSEL HAYAT

Menopoz döneminde cinsel hayat ın biteceği fikri yanlış bir fikirdir. Menopozda vajinal duvarda incelme gözlenebilir fakat bu durum çeşitli ilaçlarla tedavi edilebilen bir durumdur. Menopoz döneminde cinsel ilişki durumunda canınızın yanacağı fikriyle vajinal ıslanma nız gecikebilir.Vajinal kayganlaştırıcılar verilebilir.İlişkiden geri durmanız vajenin daha da incelmesine yolaçabilir.Eski cinsel hayatınıza yakın bir ritmi devam ettirmekte fayda olur.
Menopozda cinsel istekte azalma olmamaktadır.  Ama tabiiki cinsel istekte vücut ağrılarınız,yorgunluklarınız da etkin olabilir.Erkeklerde cinsel beklenti ve performans kadınlardan daha uzun devam edebiliyor.Eşinizin sertleşme ya da cinsel ilişkiyi güçleştirecek hastalıkları yoksa, çok büyük ihtimalle cinsel hayatınıza devam etmek isteyecektir.
Saplantılardan kurtularak, bu döneme farklı bir gözle bakmak en iyisi...

VAJİNAL KURULUK

Östrojen vajinaya kan akımını arttırır ve vajenin direncini sağlar.Ayrıca östrojen, vajendeki bezleri uyararak salgı artışı yapar. Östrojen, vajenin asitliğini ve vajenin kendisini korumasını sağlar.Böylece östrojen yokluğunda vajen daha az asidik olur ve bu da enfeksiyonlara yatkınlığı arttırır.
Vajen sağlığı üzerinde cinsel aktivitenin devam ettirilmesinin olumlu etkileri olabilir.Daha  sık cinsel ilişkiye giren hanımla, girmeyen hanım arasında vajenin kalınlığı açısından fark oluşur.Daha sık ilişkiye giren kadında vajen daha kalın ve korunaklı olur.
Vajenin derisinin kalınlaştırılması ve daha ıslak olması için  vajinal haplar,kremler,kayganlaştırıcılar verilebilir.

MENOPOZDA SICAK BASMASI NASIL OLUR ?

Sıcak basması menopozda  ilk  ve  en  çok  görülen  belirtidir.  Sıcak basması  hissi aniden gelen yüzde ve özellikle sırtta hissedilen bir histir. Hastalar kaynar su dökülmesi gibi diye tarif ederler.Yaklaşık 2-5 dakika arasında sürer.
Menopozda sıcak basması ölümcül bir belirti değildir fakat kişinin güven duygusunu zedeler ve hayatını sekteye uğratabilir. Kişinin sosyal yaşamını ,yaşam kalitesini çok etkiler.Yani azımsanmayacak bir şikayettir.
Sıcak basmaları alkol ,kafein ,sıcak ortam ve baharatlı gıdalarla tetiklenebilir.Bu belirtilerin kültürel farklılıklardan da etkilendiği düşünülür. 

MENOPOZDA İDRAR SORUNLARI NELERDİR ?

İdrarla ilgili problemler olabilir.Mesane  trigonu  ve  uretra denilen idrar çıkış deliği,östrojen bağımlıdır.  Östrojen  eksikliği,menopozda  sık  idrara  çıkma  ve  menopozda idrar  yanması na  sebep  olabilir.Mesane üzerinde ve alt genital bölgede ağrı olabilir.

MENOPOZDA DEPRESYON

Menopozda depresyon sıklığı artabilir.Eğer depresyon yatkınlığı olan ve geçmişte depresyon geçirmiş olan bir kadınsanız dikkat etmek gerekiyor. Menopozda sıcak basmaları bazen panik atak zannedilebilir.Olabildiğince günlük hayattan kopmadan,dost arkadaş çevrenizi genişleterek bu dönemi rahat yaşayabilirsiniz.
Bazen menopozun ilk belirtisi depresyon sıklığında artış olabilir.Bu tür sorunlarınız varsa psikiyatri uzmanlarından destek almakta fayda olur.

MENOPOZDA KEMİK ERİMESİ 

Menopozda kemik  kütle  kaybı yani osteoporoz görülebilir. Menopozda kemik erimesini arttıran nedenler  vardır. Uzun süreli hareketsizlik , ailede osteoporoz hikayesi, erken menopoz,  fizik  egzersiz  azlığı,  süt,  yoğurt  gibi  kalsiyumdan  fakir  beslenenlerde daha çok görülür.  Alkol  tüketimi ve sigara da kemik erimesini arttırır.
Kemik erimesini arttıran ilaçlar :
Bazı osteoporozu arttıran ilaçlar  vardır ;kortikosteroid  veya  heparin  kullanımı gibi. 
Kemik erimesini arttıran hastalıklar :
Hikâyede  hipertiroidi,  hiperparatiroidi,  cushing,  malabsorbsiyon, kronik renal yetmezlik, kronik hepatik yetmezlik, romatoid artrit, hipogonadizm bulunan hastalarda  kemik erimesi daha çok gözlenebilir. 

ERKEN  MENOPOZ

40  yaşının  altında  görülen  menopoza  erken menopoza girme denir. Erken menopoz nedenleri  radyoterapi  ve kemoterapi görme, genetik, oto immun sebepler (vücudun kendi dokularına karşı savunma geliştirmesi ), psikolojik  travma,  bilinmeyen nedenler olabilir.  

MENOPOZ HASTALARINDAN HANGİ TETKİKLER İSTENİR ?

FSH,  LH,  TSH,  prolaktin,  rutin biokimya, kemik dansitometre, mammografi,meme ultrasonu,servikal smear  gerekirse psikiyatri konsültasyonu istenebilir.
MENOPOZ TEDAVİSİ
Menopoz dönemi çoğu hanım için kısa süreli sıkıntılarla geçirilir ve menopoz tedavisi her hastaya gerekli değildir

HORMON REPLASMAN TEDAVİSİ (HRT) NASIL UYGULANIR ?  

Menopoza yeni giren kadınlarda  siklik tedavi verilebilir.Bu tedaviyle  kanamalı , adet görebildiğiniz bir düzen yaşarsınız. Uzun süreli tedavide  kanamasız  tedavi  uygun olabilir. Düşük doz östrogen ve progesteron verilebilir .Cerrahi menopozda sadece östrogen tedavisi yeterli olabilir.

KİMLERE MENOPOZ TEDAVİSİ VERİLMEZ ?

Menopoz  tedavisinin  kesin verilmemesi gereken durumlar şunlardır :
Kalp krizi, geçirilmiş serebrovasküler olay, geçici iskemik atak, akut karaciğer 
hastalığı,  östrojen  bağımlı  tümörler  (meme,  endometrium).  
Menopoz tedavisinin verilmemesi  gereken  durumlar şunlardır :
İskemik  kalp  hastalığı,  hipertansiyon ,  kronik  karaciğer hastalığı, safra kesesi hastalıkları, diyabet, hiperlipidemi.Bu  grup hastada ancak çok gerekliyse, hastanın genel durumu gözetilerek tedavi verilebilir. 

MENOPOZ TEDAVİSİ KİMLERE VERİLİR ? 

Tedavi:
-aşırı sıcak basması ,terleme gibi akut şikayeti olan ,
-ailesel demans öyküsü olan,
-vajende aşırı incelmesi olan  ve buna bağlı olarak menopozda  idrar yapma ve cinsel ilişki problemi yaşayan hastalar
-menopozda kemik erimesi olan hastalarda uygundur.

MENOPOZ TEDAVİSİNİN KARDİYOVASKÜLER ETKİLERİ NELERDİR ?

Son yıllardaki çalışmalar menopoz tedavisinin kardiyovasküler koruyucu etkisi nin olmadığını göstermiştir.Kardiyovasküler hastalığı bilinen hastaya tedavi başlamak riskli olabilir.Hasta eğer kardiyovasküler hastalığı varken ilaca başlamış ve kullanıyorsa devam edilebilir.Ama özellikle hiç ilaç başlamamış ise ve kullanıp bırakma periyotları olursa zararlı olabilir.Dolayısıyla menopoz tedavilerinin kullanımı bu bilgilerden sonra kısıtlanmıştır.

MENOPOZ TEDAVİSİNİ NE KADAR ALMALIYIM ? 

Menopoz tedavisi  1-2 yıl kadar sürdürülebilir.Bu süreyi biraz da hastanın yakınmaları belirler.Daha uzun süreli kullanım da olabilir.8-10 yıllık kullanımlardan sonra bazı riskler artar.

MENOPOZDA BESLENME

Vücudun menopozda bazal metabolizma hızı  azalır. Daha az yiyecek ve kalori vücuda yeter hale gelir.Yenilen besinleri daha da azaltmak uygun bir çözüm değildir. Hareketliliği arttırarak kaloriyi daha çok yakma yoluna gitmekte fayda olur.Kalsiyum ve D vitamini alımına dikkat etmek gerekir.Ülkemizde D vitamini eksikliği çok yaygın.D vitamini düzeyinize baktırmanız iyi olabilir.Fitoöstrojenlerden zengin beslenme, günlük süt ve ürünleri tüketimini arttırma iyi olacaktır.
Fitoöstrojenler nelerdir ? 
Bitkisel kadınlık hormonu na fitoöstrojen denir.Fitoöstrojenlerin en yaygın ve en önemli grubu izoflavonlar ve lignanlardır.

BİTKİSEL KADINLIK HORMONU BULUNAN GIDALAR NELERDİR ?

İzoflavonlar soya fasulyesi,kuru fasulye,mercimek,yulaf,çavdar,bezelye,sebzeler,çay ve şarapda bulunur.Lignan grubu ise daha yaygındır.Tüm tahıllar, tohumlar (keten tohumu,susam,ayçekirdeği ),zeytin,yerfıstığı,kiraz,şeftali,erik,elma,brokoli,armut,havuç,kiraz,soğan,sarımsak,rezene,ahududu,böğürtlen lignan içerir. 
 Japon kadınlarda daha az sıcak basmaları olmasının nedeninin sık soya tüketmeleri olduğu düşünülür.Hatta Japonca da sıcak basmasına karşılık gelen kelime yoktur.

MENOPOZDA SPOR

Menopozal dönemde spor aktiviteyi arttırmanız gerekmekte.Kilo alımını sınırlamak , kemiklerinizin yapılanması sürecinin devamını sağlamak, depresyon riskini azaltmak, kardiyovasküler risk faktörlerini azaltmak, kandaki yağ oranlarını dengelemek için spor önemli. Öncesinde kemik mineral dansitometri testi yapılabilir.Travma durumundaki riskinizi öğrenebilirsiniz.Travma riski çok olan sporları yapmamakta fayda olur.Yürüyüş, bisiklete binme, yüzme önerilebilir.

MENOPOZDA SAĞLIKLI YAŞAM 

Menopoz kadınlığın bitişi gibi algılanmamalı.Pekala zinde aktif hayatınıza devam edebilirsiniz. Aslında bu dönemde sağlıklı kalmak  için, gençlik dönemlerinde de sağlığınıza ilgili bir hanım olmanız gerekiyor. Menopoz tedavilerini ömür boyu almak elbette mümkün değil.Beslenme önerileriyle bu sevimsiz dönemi kolaylaştırabilirsiniz.Hastalarıma kendilerinin yulaflı-çavdarlı ekmek yapmalarını,soya fasulyesi ve yağı tüketmelerini (haşlayarak deep frezzde bekletebilir,piyazını ya da yemeğini yapabilirsiniz),keten tohumunu yoğurt ve salata üzerinde tüketmelerini ve diğer fitoöstrojen içeren gıdaları öncelikli olarak tüketmelerini öneririm.

MENOPOZ SONRASI KANAMALAR

40  yaş üstündeki hastada en  az  6  aylık  kanamasız  dönemi  takiben  olan  vaginal  kanamalardır.Menopoz sonrası kanamalar hastanın yaşı arttıkça kötü huylu nedenlerden olabilir.Yaklaşık % 30 endometrium kanserleriyle ilişkilidir.Aksi ispat edilene kadar kötü huy aklımızda bulunmalıdır.

MENOPOZ SONRASI KANAMA NEDENLERİ 

Dışardan alınan östrojen %30, atrofik endometrium  ( rahim iç duvarının incelmesi ) %30, endometrium kanseri %15, menopozda endometrial polip ve menopozda servikal polip  %10, endometrial hiperplazi %5, diğer (serviks Ca, sarkom) %10.
Menopozda vajinal atrofi, vaginal maligniteler, vaginal intraepitelial neoplazmalar, servikal polipler, servikal maligniteler,  servikal  erozyonlar,  endometrial  polipler,  endometrial  maliniteler,  endometrial  hiperplaziler, hormon salgılayan over tümörleri  düşünülmelidir.

MENOPOZ SONRASI KANAMADA NELER YAPILIR ?

  • Servikal  smear, lezyondan biyopsi, probe küretaj ( endometrial biopsi ),fraksiyone küretaj , kolposkopik biyopsi, histeroskopi/biyopsi, laparaskopi planlanabilir.
  • Yaklaşımda  lezyonun yeri, hastanın yaşı, sosyoekonomik durum, genel durum, takibe gelebilme sıklığı göz önünde bulundurulur.
  • Çoğu zaman neden atrofik vaginitdir. Teşhis konuldukdan sonra östrojen içeren kremlerin vaginal uygulanması yeterlidir.
  • Servikal polipler in  postmenopozal devrede görülmesi pek olağan değildir, genellikle östrojen fazlalığında  , over tümörlerinde veya şişmanlıkta oluşabilir.
  • Servikal maligniteler: Menopozal dönemde  görülme oranı artar, tarama smearleri bu yaşlarda daha sık yapılmalıdır.
  • Endometrial polipler: Östrojen  fazlalığının bir belirtisidir. Miyom ve hiperplazilerle beraber olabilir.
  • Myomlar menopozda kendiliğinden küçülürler ve tedavi gerektirmeyebilirler.
  • Postmenopozal kanamada tedavi nedene  yöneliktir. Özellikle kötü huylu durumların atlanmaması ve hemen cerrahiye alınması gerekir. 

Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar

GENİTAL SİĞİLLER 

HUMAN PAPİLLOMA VİRUSLER (HPV):

Genital bölgeyi tutan 30'a yakın HPV  tipi saptanmıştır. Genital bölge siğilleri  en çok HPV tip 6, HPV tip 11, HPV tip 16, HPV tip 18 ve HPV tip 31  ile olmaktadır. HPV tip 16 ve  HPV tip 18 özellikle serviks kanserinin etiyolojisinde rol alır. İnvazif serviks  kanserlerinin  %80-100‘ünde  saptanırlar.Genital papillomlar (condylomata acuminatum)  dış genitallerde ve anüs çevresinde  yerleşir.

HER CİNSEL İLİŞKİDE SİĞİL BULAŞMASI OLUR MU?

HPV ile enfekte partnerle ilişki sonrası 2/3 ünde HPV enfeksiyonu gelişir ve bu enfeksiyonun 3/4 ü belirti vermeden yaşanır. Cinsel aktif kadınların % 50 sinin en az bir tipiyle enfekte olduğu bilinmektedir.

HPV  İLE RAHİM AĞZI KANSERİ İLİŞKİSİ

HPV virüsü rahim ağzı kanseriyle ilişkili olduğundan yüksek riskli HPV ve  düşük riskli HPV olarak ikiye ayrılmıştır. Genital HPV ile yaşam boyu edinilen  cinsel eş arasında ve erkeğin edinmiş olduğu cinsel eş arasında yakın ilişki vardır.
Rahim ağzı kanserleri nin %70 i HPV 16-18 ile olmakta fakat genital siğillerin %90 ında ise HPV 6-11 sorumlu tutulmaktadır.

GENİTAL SİĞİL BULAŞMASINDA NELER OLUR ?

 

En yüksek LSIL sıklığı HPV enfeksiyonundan sonraki 6. ayda olur.Rahim ağzı kanserinin ortalama görülme yaşı 50, HGSIL in gelişme yaşı 28 dir.Bu yüzden kansere dönüşte uzun bir sürecin olacağı düşünülmektedir ve bu nedenle smear testi gereklidir.

HPV aynı zamanda anüs ,penis, dış dudaklar,ağız,boyun bölgesindeki cilt kanserlerinde de etkilidir.
Önemi belirlenemeyen atipik hücreler şeklinde ifade edilen ASCUS ise LGSIL,HGSIL ya da enfeksiyöz sürece dair tam bilgi  vermeyen ancak normalin dışındaki hücreleri ifade etmektedir.
ASCUS saptandığında HPV DNA tayini ,3-4 ay sonra smear tekrarı ve kolposkopi yapılabilir.
Eğer smearde ASC-H, LGSIL,HGSIL tespit edilirse direkt kolposkopi ve gerekirse kolposkopi eşliğinde biopsi önerilir.Kolposkopi bugünkü altın standarttır.Hasta kolposkopiyle takip edilemeyecekse HPV DNA ile takip iyi olabilir.Tedavi başarısında HPV DNA düzeyi tedavi başarısını gösterebilir.

GENİTAL SİĞİL TANISI

Smear  testi en sık kullanılan yöntemlerden biridir.Tanıda  koilositozisin  gösterilmesi, hibridizasyon  ve  PCR  yöntemi  ile  HPV  DNA  saptanması  en  duyarlı  yöntemlerdir. HPV tanısında kanda serolojik testler bulunmamakta ve hücre kültürü yapılamamaktdır.Hangi HPV tipi nin siğile yolaçtığını siğili alarak veya en azından sürüntüsünü alarak öğrenmek gibi bir şansımız var.

HPV TEDAVİSİ :

Tedavide siğil kriyoterapisi ( siğil dondurma ), polip elektrokoterizasyonu  yani polip koterizasyonu  ( siğil koterizasyonu veya siğil yakma ) uygulanır.  Yakıcı  ajanların  uygulanması (siğilde  podofilin tedavisi ,  siğili triklorasetikasit ile yakma ),  DNA sentez inhibitörlerinin kullanımı (siğilde 5-flourourasil  tedavisi )  denenebilir.
Oluşan siğillerin tedavisinde altın standart cerrahi, bazı asitli ilaçlarla tahribat, kriyoterapi, koterle veya laser tedavisiyle yok etmektir.Bunlara rağmen siğilin tekrarlama sıklığı fazladır.Bu durumda hiç bıkmadan mücadeleye devam etmek gereklidir.Tırnakların kısa kesilmesi ( siğil kaşıntısı çok olacağından ) iyi olur.Siğilde genital temizlik  de cildi travmatize eden yöntemler kullanmamak gerekir.En iyisi tüy dökücü krem, kıllar için laser uygulamalarıdır. Bazen kendiliğinden de yok olabilir.Bu savunma sisteminin genital siğillerdeki rolünü göstermektedir.Son yıllarda savunma sistemini destekleyen ilaçlar da kullanılmaya başlanmıştır.
Kullanılan aşılarla enfeksiyon ve kanser öncüsü hücrelerin oluşumu %90-100 lere kadar önlenmektedir.

GONORE (BEL SOĞUKLUĞU):

Enfeksiyon ajanı  gram (-) diplokok türü bakterilerden neisseria gonorhoaedir. Çoğunlukla cinsel ilişkiyle  bulaşır. Genellikle  alt genital sistem olmak üzere çeşitli müköz membranları da tutabilir.Bakteri oldukça dayanıksızdır. Kültürde  birkaç günde ölür.  55 °C‘de 5 dakikada ölür. Tuvalet kapaklarında 18 saat, ıslak havluda 10-24 saat yaşayabileceği bildirilmiştir. N.gonorrhoeae sadece insanlarda  hastalık yapar.
Genelde alt ürogenital sistem ve gözleri tutma eğilimindedir.Cilt  gonokok  infeksiyonları na dayanıklıdır.  Genelde birebir temas  yoluyla  epitel  hücreleri arasından  geçerek doku  altına  ulaşırlar.  Lenf  ve  kan yoluyla  yayılım  görülür.  Mukozalarda  ödem  gelişir  ve ltihaplanma olur,parçalı  lökositlerle  irin  oluşur.

BEL SOĞUKLUĞU BELİRTİSİ NEDİR ?

Bel soğukluğu belirtilerinden biri akışkan beyaz  renkli  krema görünümünde akıntıdır. Erkeklerde hastalık genelde belirtisiz seyreder.   Kadın genital gonokok infeksiyonu en sık üretrit yapar. Yine vajinal kanala açılan bezlerde enfeksiyon yapabilir.Bartolin bezi, skene bezi gibi. İnkübasyon süresi 10 gündür. Yani şüpheli ilişkiden 10 gün sonra bel soğukluğu enfeksiyonu belirtileri görülmeye başlanabilir.
Enfeksiyonlu  kadınların  %50‘si  belirti vermez.  Gonoreli  kadınların  %10-20‘sinde  enfeksiyon iç genital organlara yayılır.En önemli sıkıntı  enfeksiyon sonrası tüplerde yapışıklık ve buna bağlı gelişen infertilitedir.

BEL SOĞUKLUĞU OLAN GEBELERDE NELER OLABİLİR :

Gebelikte bel soğukluğu  olursa düşükler, erken amnion mayi gelişleri, erken doğum, bebek zarlarında enfeksiyonlar , yenidoğanda  göz ve farinksde enfeksiyonlar görülebilir.
Hasta anneler  hamileyken ,  doğum  sırasında  veya  sonrasında  bebeklerine gonore bulaştırabilirler.Bundan en  sık  konjonktiva  etkilenir  (oftalmia  neonatarum)  ve  doğumdan  2-3  gün  sonra  her  iki  gözde akıntı ile karakterizedir. Körlüğe neden olabilir.

GONOREDE  TANI :

Gram  boyamada bol parçalı lökositler ve bunların dışında veya sitoplazmasında gruplar halinde gram (-),  kahve  çekirdeği  şeklinde  diplokoklar  görülür.  Kesin  tanı  için  kültür  gereklidir.  Ekim  için  en  çok  çikolatamsı  agar,  Thayer-Martin  ve  kaynamış  kanlı  jelöz  agar  tercih  edilir.  Gonorenin  tanısında  yeni yöntemler; ELISA, PCR, LCR, direk floresan mikroskobisi dir.
BEL SOĞUKLUĞU TEDAVİSİ :
Gonorede  tedavi  de Penisilin, Tetrasiklin ,  Sefiksim  ,  Seftriakson , Siprofloksasin , Oflaksasilin, Levofloksasin   kullanılabilir.Gebelere eritromisin verilebilir.

GENİTAL KLAMİDYA İNFEKSİYONLARI:

Bakteriyel  cinsel ilişkiyle  geçen hastalıklar  arasında  ilk  sırada  yer  alır.  Yenidoğanda ölüme yolaçan problemler  yaratabilir. Klamidyalar  zorunlu  hücre  içi  bakterilerdir.  İnfekte  ettikleri  hücrelerin  stoplazmasında  'inklüzyonlar'  yaparlar. Chlamydia trachomatis, chlamydia psittaci ve chlamydia pneumoniae en sık görülenleridir .  Dış membran proteinlerine
göre çeşitlere ayrılırlar.
E, F, D tipleri: ürogenital infeksiyonlar (%60-70).
L1, L2, L3 tipleri: lenfogranuloma venereum.  
A,  B,  Ba,  C  tipleri:  Trahom.  
B,  D,  E,  F,  H,  I,  J,  K  tipleri:  genital  infeksiyonlar  ve  yenidoğan pnömonisi

LENFOGRANULOMA  VENERUM  (LGV):  

L1,  L2  ve  L3  tipleri  sorumludur.  Kuluçka  dönemi  3-20  gündür.  Üç dönemi vardır;
1. Dönem: papül, vezikül ve şankır.
2. Dönem: lenfadenopati, ateş, bulantı, kusma, baş ağrısı, kas ağrıları, artrit, konjonktivit, perikardit ve meningoensefalit gibi sistemik bulgular.
3. Dönem: fibrozise bağlı anorektal ve genital sekeller.

DİĞER GENİTAL KLAMİDYAL  İNFEKSİYONLAR:  

Genellikle  asemptomatik  veya  hafif  belirtilerle  seyreder. Mükopürülan  servisit  şeklinde  görülür  (%80)  ve  endometrit  eşlik  edebilir  (%40). İç genital organ enfeksiyonları tabloya eklenebilir. Klamidya enfeksiyonunda infertilite riski infeksiyonun geçirilme sayısı ile orantılıdır. Ayrıca peritonit denilen karın zarı iltihabı, perihepatit  (Fitz-Hugh-Curtis sendromu) ve perisplenit yapabilir.
Gebelikte düşük , erken doğum eylemi, ölü doğum, erken  amnion gelişi ,  bebek zarlarında enfeksiyon, doğum sonrası ateş, yenidoğanda  konjonktivit  ve  pnömoni  gelişebilir.

KLAMİDYADA TANI :   

Alınan  örnek  Giemsa  ve  immünofloresan  yöntemi  ile  boyanır ve intrastoplazmik  inklüzyon  cisimcikleri  aranır.    Hücre  kültürü, antijen saptanmasına  yönelik  floresan  mikroskobi  (DİF),  enzim  immunoassay  (EIA),  PCR,  kompleman  birleşme testi kullanılabilir. Salgısal IgA'nın saptanması serum antikor tayininden daha duyarlıdır.
Tedavide  Tetrasiklin , Doksisiklin , Azitromisin kullanılır. Gebelerde ilk seçilecek antibiyotik eritromisindir.  Tetrasiklin,  eritromisin  ve  rifampisin  LGV‘un her döneminde etkilidir.

SİFİLİZ:

Treponema  pallidum denen bir ajan sayesinde olur.  Karanlık  alan  mikroskobunda  saptanır.  Giemsa   ve  gümüşleme  yöntemi  ile  soluk pembe renkte boyandığından -pallidum- adını almıştır. Bakteri vücut dışında oldukça dayanıksızdır, kuru  ortamda  ve  tuzlu  suda  çok  kısa  sürede  ölürler,  antiseptiklere  karşı  çok  duyarlıdırlar . Enfeksiyon ajanı  0-4°C'deki  kanda 1-3 gün yaşayabilir ve bu özelliği  kan transfüzyonları ile bulaşmada  önemlidir.

SİFİLİZİN BELİRTİLERİ :

Sifiliz  birçok  organı  tutabilir.Bu enfeksiyonlar  çok  değişik  klinik  tablolarla  ortaya  çıkar. Genital  ülserler  ile karekterize infeksiyöz cinsel yolla geçen  bir hastalıktır. Cinsel ilişki, direkt temas (birinci ve ikinci devir lezyonlarına), enfeksiyonlu  doğum kanalından , plasenta yoluyla  ve kan nakliyle bulaşabilir.

SİFİLİZ  EVRELERİ:

1 .  Dönem sifiliz  (şankır  veya  yara  dönemi):  
Temastan  yaklaşık 3  hafta  sonra  (10-90  gün)  enfeksiyon ajanının giriş yerinde gelişen ülserle karakterizedir. Papül  denilen şekilde  başlar ve kısa sürede ülserleşir.  Şankr  tabanı  sert,  etrafı  şarap  kırmızısı  renginde,  ağrısız,  yuvarlak  veya  oval,  seröz  sızıntılı  bir ülserdir. % 95 genital bölgede , %5 ekstragenital  bölgede yerleşir. Şankırı  takiben 1 hafta sonra  bölgesel lenfadenopati (LAP) gelişir.  Tedavi  edilmeyen  şankır,  6-8  hafta  içinde  kendiliğinden  iyileşir,  bazen  fark  edilemeyecek  kadar  küçüktür ve gözden kaçabilir. Şankr döneminde karanlık alan mikroskobunda bol T.pallidum saptanabilir.
2 .  Dönem sifiliz  (roseol  dönemi):
Şankr‘dan  2-10  hafta  sonra  T.pallidum  tüm  organlara   yayılır ve 2. dönem başlar. 1.dönemdeki hastaların %75'i iyileşir. Geriye kalan %25 hasta 2.dönem sifilize  geçer.  2.  dönem sifiliz  yaygın  LAP,  grip  benzeri  tablo  ve  mukokutanöz  lezyonlarla  karakterizedir.  Deride makülo-papüller (roseol) lezyonlar , oral mukozada müköz plaklar,  anogenital bölgede  kondiloma lata gelişir. Sifiliz menenjiti , gözde koriyoretinit ve kemiklerde periostitler de görülebilir. İkinci devir sifiliz tüm organlarda  spiroketlerin en çok bulunduğu ve hastalığın en bulaşıcı olduğu dönemdir. Hastalığın bu ilk iki dönemini  geçiren  kimselerin  ortalama  %25'inde  belirtiler  tedavisiz  kaybolabilir  ve  spontan  iyileşme  görülebilir.  %25'lik  bir  kısımda  ise  latent  sifiliz  gelişir.   Latent  sifiliz  , klinik  belirtilerin olmadığı  fakat  serolojik  testlerin pozitif  olduğu  tablodur.  Erken  latent  evre  (ilk  1  yıl)  bulaşıcıdır  fakat  geç  latent  evre  bulaşıcı  değildir.
Vakaların geri kalan %50‘sinde ise üçüncü dönem sifilize geçiş görülür.
3 . Dönem  sifiliz (gom dönemi):
Başlangıç  infeksiyondan 3-5 yıl sonra ortaya çıkar. Hiç tedavi almamış veya yetersiz tedavi edilmiş hastaların küçük  bir  kısmında  gelişir. Sifiliz granulomları ile  karakterize  sistemik  bir  hastalık  gelişir  ve  bu  dönemin  esas  lezyonu  gom'dur.  Gom  deride  en  çok  alt  ekstremitelerde  lokalize  olur.  Ayrıca  karaciğer,  kemik, kardiyovasküler sistem, merkezi sinir sistemine, mideye,  göze yerleşir ve yerleştiği organa göre bulgu verir.

KONJENİTAL  SİFİLİZ:  

T.pallidium  plasenta  yoluyla  fetüse  geçebilir.  Gebeliğin  ilk  4  ayında  sifilize  bağlı intrauterin  enfeksiyon  çok  nadirdir.  Dördüncü  aydan  sonra  infekte  olan  fetüslerde,  infeksiyonun  şiddetine göre  ölü  doğum , neonatal  hastalık,  latent  enfeksiyon  ve  düşük  gelişebilir.  İnfekte  fetüs  zamanında  canlı olarak doğabilir ve zamanla konjenital sifiliz belirtileri gösterebilir. Konjenital sifilizin en erken belirtileri  rinit  ve  hemen  arkasından  avuç  içi,  ayak  tabanı,  ağız  ve  anüste  yoğunlaşan  diffüz  makülopapüller  lezyonlardır.Bu lezyonlarda bol spiroket bulunur.

KONJENİTAL SİFİLİZ BULGULARI :

İntertisyel  keratit,  hutchinson  dişleri,  semer  veya  sokrat  burnu  denilen  çökük  burun,  kılıç kını  tibia, zeka ve gelişme geriliği, santral sinir sistemi bozuklukları, splenomegali, anemi, trombositopeni, sarılık,  infekte  karaciğer  ve  immün-kompleks  glomerulonefriti  olabilir.
Tedavi  edilmeyen  çocuklar  6-12  ay yaşarlarsa latent döneme girerler.
Laboratuvar  tanıda histopatolojik  inceleme ,  karanlık  saha  mikroskopisi, direkt  fluoresan  antikor  testi kullanılır.
Serolojide  tarama ve tedavi  takipde  nontreponemal  test  (reaginic  testler) kullanılır.  RPR,  VDRL.  Doğrulama testi olarak  Treponemal  testler kullanılır. MHA-TP (microhemagglutination assay with t. pallidum), FTA-ABS (fluorescent treponemal  antibody-absorbtion test), EIA (treponemal-based enzyme immunoassay).  

VDRL VE RPR :

Bu testler  infeksiyondan 4-5  hafta  sonra  pozitifleşir.  Hastaların  %25-30'da  geç  latent  evrede  negatifleşir.  Tedavi  edilmiş  1.  dönem  sifilizli  olguların  %60‘ında  4-12  ay  içinde  negatifleşir.  
Yalancı  negatiflik  çok  erken  enfeksiyonda,  latent dönemde,  3.  dönemde  ve  2.  dönemde  de  prozon  fenomenine  bağlı  olarak  görülebilir.
Yalancı pozitiflik gebelik dâhil bir çok durumda görülebilir.

FTA-ABS, MHA-TP VE EIA:

Sensitivite ve spesifiteleri  oldukça  yüksektir.  Enfeksiyonun  3.  haftası  içinde  pozitifleşirler.  MHA-TP  daha  popülerdir.  Geçirilmiş  hastalıkta  EIA,  FTA-ABS‘den  daha  sensitiftir.  

DÖNEME  GÖRE  SENSİTİVİTE/SPESİFİTE  EN  YÜKSEK  OLANLAR:

1.dönem: FTA-ABS / EIA.
2. dönem: RPR, VDRL, FTA-ABS, MHA-TP / EIA.
Latent: MHA-TP / EIA.
3.dönem: FTA-ABS / EIA.

SİFİLİZ TEDAVİSİ :

Tedavide  Prokain  penisilin  veya  benzathine  penisilin  kullanılır.  
Erken  sifilizde,  ilk  2.400.000  ünitelik  bir enjeksiyondan sonra üçer gün ara ile 1.200.000 IÜ prokainli penisilin 14‘ncü güne kadar devam edilir.
Geç sifilizde bu tedavi 21 gün sürer.
Penisilin allerjisi varsa, gebe olmayan hastalarda doksisiklin  2×100 mg/gün, 2 hafta,
tetrasiklin 4×500 mg/gün, 2 hafta,
eritromisin 4×500 mg/gün, 2 hafta süre.
Geç sifilizde bu süreler 4 haftaya uzatılır.
Nörosfilizde daha yüksek dozlar gerektiğinden iyi BOS düzeyi sağlayan penisilin G‘yi 24  milyon IU/gün hesabı ve infüzyon yöntemiyle 3 hafta süre ile vermek gerekir. Tedaviyi takiben 3,6 ve 12. aylarda  nontreponemal  (VDRL)  testler  tekrarlanır.  
Herhangi  bir evrede  4  katlık  bir  titre  artışında  tedavi tekrarlanır.  
Erken  gebelik  döneminde  sifiliz  tanısı  alan  bir  hastaya  5.  Gebelik  ayında  bir  kür  daha  erken  sifiliz tedavisi uygulanır. Penisilin allerjisi olan gebeler e eritromisin önerilir. Eritromisin anneyi tedavi eder, ancak plasentayı geçişi fetüsü tedavi edecek konsantrasyonda olmadığından, doğumdan sonra bebeğe bir kür penisilin tedavisi önerilir.

ŞANKROİD:

Cinsel ilişki yoluyla bulaşan hastalıklardandır. Etken Gram (-) haemophilus ducreyi dir. Bu ajan fiziksel ve kimyasal maddelere karşı çok dayanıksızdırlar. Kuru  ortamda  çabuk  ölürler.   Deri  veya  mukozalarda  çatlak  ve  sıyrık  gibi  zarar  görmüş  alanlardan vücuda girer. Kuluçka dönemi 2-7 gün arasında değişir.

ŞANKROİD BELİRTİSİ :

Başlangıç lezyonu papüldür. Papül 24-48  saat içinde püstüle döner ve daha sonra hızla yumuşak ülser gelişir. Kendi kendine bulaştırma nedeni ile çok sayıda ülser  görülebilir.  Ülserle  birlikte  %50  vakada  tek  veya  çift  taraflı  ağrılı  inguinal  LAP  gelişir.  Tedavi  edilmezse  iltihaplanma  ilerler (%50-60) ve periadenitle karakterli  bubo formasyonu  gelişir.
Mikroskopik inceleme için örnekler yara tabanından veya lenf bezlerinden alınır.Tanıda en önemli yöntem kültürdür.  Gram  boyamada  bipolar  boyanmış,  zincir  oluşturan  ve gram  negatif  koko  basil  şeklinde  bakterilerin  görülmesi  tanıyı  güçlendirir.  Giemsa  ile  hazırlanmış  yaymada tek  tek  veya  yığınlar  halinde , birbirine bağlanmış , balık sürüleri  halinde görülürler.

ŞANKROİD TEDAVİSİ :

Eritromisin , azitromisin, seftriakson tedavi sağlar.

GRANULOMA İNGUİNALE (DONOVANOZ):

Genital granülomatöz doku oluşturması ile yavaş seyir gösteren ve genellikle genital  ülserasyon  şeklinde  meydana  gelen  bir  hastalıktır. Ajan  kapsüllü  ve  gram  negatif  calymmatobacterium  granulomatis tir. Bakteri hücre stoplazmalarında sayısız kapsüllü bakteri içeren, Donovan cisimcikleri meydana getirirler. Kuluçka süresi 8-80 gündür.

GRANULOMA İNGUİNALE BELİRTİSİ :

Küçük, ağrısız bir papül veya sert bir nodül halinde başlar. Kısa sürede  ülserleşerek  kahverengi,  kırmızı  yuvarlak  kenarlı,  tabanı  kirli  kırmızı  renkte  kaldırım  taşı  görünümünde granülomatöz  bir  şekil  alır. Üzerinde enfeksiyon oluşmadıkça  ülser  ağrısızdır.  Lezyonlar  genellikle  kendiliğinden  iyileşir  ve  skar  dokusu  bırakır.  Çok  ağır  vakalarda  fibröz  oluşumlar  lenf  yolunu  tıkar  ve  sonuçta lenf ödem meydana gelir. Tanı  klinik belirtilerle birlikte giemsa, leishman veya wright boyaları ile  ve  gümüşleme  tekniği  ile  boyanarak  hücre  içi  Donovan  cisimleri  aranır.  Kültürü  zor  olmakla  birlikte denenebilir.  İmmünofloresan  test,  özgül  ve  duyarlı  bir  yöntem  olarak  önerilmektedir.

GRANULOMA İNGUİNALE TEDAVİSİ :

Tedavide  Tetrasiklin , doksosiklin ve trimetoprim sulfametaksazol kullanılır. Dirençli vakalarda kinolon  grubu  veya  aminoglikozid  grubu  antibiyotikler  eklenebilir.  Gebelerde  ise  eritromisin  önerilmektedir.

GENİTAL MİKOPLAZMA İNFEKSİYONLARI:

En  sık  Mycoplasma  hominis  ve  Ureoplasma  urealyticum  sorumludur  ve  genital  bölgede  normal  florada bulunurlar.  Bakterilere  benzer  fakat  hücre  duvarları  yoktur.  Gram  (-)  tirler  ve pleomorfizm  gösterirler. Mikroorganizmaların  en  küçükleridir.  Mikoplazmalar  ozmotik  ortam  değişikliklerine,  nemli  ısıya  ve  dezenfektanlara duyarlıdır. U.urealyticum'un patojen suşları konak direncinin düşmesine bağlı olarak nongonokoksik  üretrit  etkeni  olabileceği  bildirilmiştir.  M.hominis  salpenjit,  pelvis  abselerine  ve  doğum sonrası ateş, ergenlik döneminde   vajinit  yapabilir.  U.urealyticum bebek zarlarında enfeksiyona  bağlı  düşük,  erken  doğum,  düşük  doğum ağırlıklı bebeklere ve gelişme geriliğine neden olabilir.  Tanıda  ELISA, PCR, kompleman  birleşme  testi, hemaglütinaston  inhibisyon  testi,  indirek  immunofloresan testi kullanılır.  Tedavi:  Tetrasikline  yanıt vermeyen  üreoplazma  infeksiyonlarında  6  hafta  süreyle  eritromisin  tedavisi  uygulanmalıdır.  Tetrasikline  dirençli M.hominis infeksiyonlarında ise linkomisin veya klindamisin gibi diğer antibiyotiklerin eklenmesi  gerekebilir.

GARDNERELLA VAGİNALİS:

Gardneralla  vaginalis  kadınların  %55‘nin  normal  florasında  bulunur.  Üretrit  ve  nonspesifik  vaginitlerden  sorumludur. Vaginitli hastalarda sulandırılmış süt görünümünde ve ölmüş balık kokusunda vaginal akıntı gelişir. Akıntıda  lökositler  ve  G.vaginalis' lerin  kümeler  şeklinde  yapıştıkları  epitel  hücreleri  (Clue  cells=yumak hücreleri) görülür. Gebelikte erken membran rüptürü, preterm doğum ve koriyoamnionite neden olabilir. Ayrıca  doğum  ve  düşük  sonrası  endometritlere  neden  olabilir.  Düşük  sonrası  pelvik inflamatuar hastalık riskini  arttırır. Yenidoğanda G.vaginalis sepsisi görülebilir. Tanıda akıntı  sürüntüsünden  Gram  boyaması  ve  kültür  yapılır.  Akıntıya  %10  KOH  damlatıldığında  balık  kokusunun duyulması (Whiff testi) tanıda önem taşır. Tedavide  laktobasilleri  etkilemeden  anaeropların  üremelerini  engellemek  önemlidir.  
Nitromidazol türevleri  (ornidazol, metranidazol).

B GRUBU STREPTEKOKLAR (BGS):

Gram pozitif ve beta hemolitiktir. BGS 'lar ölü doğuma, abortusa , neonatal sepsis ve menenjite, doğum sonrası annelerde  ve  vücut  direnci  baskılanmış  hastalarda  ciddi  infeksiyonlara  neden  olurlar.  Tedavide  ilk  tercih  penisilin G‘dir. Ayrıca eritromisin, kloramfenikol, sefalosporin, vankomisin, imipenem, aminoglikozitler ve  klindamisin de etkilidir.

GENİTAL UÇUKLAR

Genital bölgenin viral hastalıklarından biridir.
HSV-II  genital  mukozada  HSV-I' den  daha  yüksek  düzeylerde  ürer. HSV-II ile oluşan genital infeksiyonun tekrarlaması , HSV-I ile oluşan genital infeksiyondan daha yüksektir.Primer  genital  herpes 'in  yaklaşık  %80 'i  HSV-II  tarafından  oluşturulmaktadır.  

GENİTAL UÇUK BELİRTİLERİ NELERDİR?

Belirtisiz  infeksiyon  oranı  yaklaşık  %50'dir.Cinsel bölgede yan yana içi su dolu küçük kabarcıklar olur.Bu kabarcıklar patlar ve zamanla kabuklu yaralara döner.Genital uçuk enfeksiyonu nda ilk enfeksiyon genelde  ağrılı ve ateşlidir.Tekrarlayan  ataklar ilk hastalıkdan daha hafif seyreder ve zamanla şiddeti ve sıklığı azalır.  Aktif lezyon bulaşmayı artırır.
Vulva, vajina, serviks, üretra ve/veya dış genitallerde ülserleşen veziküler  lezyonlar  gelişebilir.  Ağrı,  kaşıntı,  kızarıklık,  şişlik,  akıntı,  idrarda yanma  ve  inguinal  LAP  yapabilir. İlk  ve  tekrarlayan  genital  HSV-I  ve  II  infeksiyonuna  servisit eşlik edebilir.
İlk herpes infeksiyonu nda,  lezyonların  ortalama  süresi  erkeklerde  11  gün  ve  kadınlarda  12 gündür.  Yakınmalar  hastalığın  8-10.  günlerinde  en  fazladır.   Merkezi sinir sistemine yayılım sonucu %10 oranında hafif menenjite neden olabilir.

HANGİ DURUMLAR GENİTAL UÇUĞU ARTTIRIR?

Genital uçuğun artmasının nedeni cinsel eş sayısının artması,  güvenli seks yapılmaması, şüpheli cinsel ilişki, az belirti veren enfeksiyonların yaygınlaşması, korunmasız cinsel ilişki ,  gençlerde dudak uçuğu riskinin azalması ve bu yüzden genital uçuklara karşı savunmanın azalması sayılabilir.

GENİTAL UÇUKTA BULAŞMA NASIL OLUR?

Bulaşma enfeksiyonlu deri  veya mukozaya direkt temas ile olur.Aktif enfeksiyonun olmadığı dönemlerde de bulaşma olabilir.Dolayısıyla bu dönemlerde de prezervatif kullanımı özendirilmelidir.
Enfekte  bir  erkekle  ilişkide bulunan  bir  kadında  genital  herpes  bulaşma  riski  %80-90'dır.

GENİTAL HERPES TANISI :

HSV' nin saptanması için kesin yöntem virus kültürüdür. En yüksek virus düzeyi  veziküler lezyonlardan  elde edilir. Hücre kültürlerinin immünofloresan boyamasıyla tanı doğrulanabilir. En hızlı tanı yöntemi viral proteinlerin  direk  aranmasıdır;  ELISA,  lateks  agglutinasyon,  lezyon  ve  doku  biyopsilerinin  immunohistokimyasal  boyanması ,  HSV  antijen  spesifik  monoklonal  antikorların  kullanıldığı  direkt  veya indirekt immunofloresan yöntemleri, PCR tanıda en duyarlı yöntemdir. IgM antikorlarının varlığı primer ve rekurren infeksiyonlar için ayırt edici değildir.

GENİTAL UÇUK TEDAVİSİ

Genital herpes tedavisi nde ilk genital uçuk tanısı alan hastalarda muhakkak ciddi bir tedavi verilmelidir.Tekrarlayan enfeksiyonlarda da tedavi verilir .
İlk enfeksiyonu uzun süren kişilerde tekrarlama riski de çok olmaktadır. Dudak uçuğunun olması genital uçuğa karşı direnci arttırabilir.
Genital uçukta kullanılan ilaçlar sistemik ve yüzeysel kullanılan antiviral ilaçlardır.Tedavide  Asiklovire, valasiklovir, famcyclovir, vidarabin (adenin arabinoz) kullanılır.Genital uçuktan kurtulma pek mümkün değildir.Hızlı ürer ve duyu sinirleri ganglionunda latent infeksiyon oluştururlar. Virüs sinir hücrelerine yerleşir ve vücudun savunma sisteminin bozulduğu anlarda açığa çıkar.

GENİTAL UÇUK KANSER YAPAR MI?

Genital kanserli hastalarda az da olsa antijenlerine rastlanmaktadır.Fakat HPV virusüyle birlikteliği de çok olduğu için kanser yapıcı etkinin daha çok HPV virusu olduğu düşünülebilir.

GENİTAL UÇUKTA DOĞUM

Yenidoğan  herpes enfeksiyonu nu doğum  sırasında  edinir.  Yeni  doğanlarda  herpes ensefalit  ve  şiddetli  mental bozukluk yapma eğilimindedirler.  Primer  HSV  infeksiyonunda  vaginal  yolla  doğan bebeklerde  infeksiyon  riski  %40'dan  fazlayken , tekrarlayan  HSV  infeksiyonunda  bu  oran  %5' dir.  Ancak  neonatal herpesli bebekler in %70'inden fazlası belirti vermeyen annelerden doğar.

SİTOMEGALOVİRUS (CMV):

Görülme sıklığı toplumlarda  %30-100  arasındadır.  Sosyoekonomik  düzeyi  düşük  toplumlarda  daha  sıktır. 
Genellikle belirtisiz infeksiyon  şeklinde  görülür.  Hastalık  kısa  sürede  kendiliğinden iyileşir, ama virus salgılanması uzun süre devam eder.

CMV NASIL BULAŞIR ?

CMV yakın insan teması ile bulaşır. Virus  ağız, vajina veya servikal salgılarda , idrar, süt, meni ve kanla bulaşabilmektedir.
CMV ile bir kez infekte olan birey virusu hayat boyu taşır. Çocuklar başta olmak üzere,  enfekte  bireylerin  %10'u  virusu  hemen  her  zaman  çevre  ortamına saçarlar.  Erişkinlerde cinsel  yolla  bulaşma  olabilir.  

GEBELİKTE CMV ENFEKSİYONU GEÇİRİLİRSE NE OLUR ?

CMV  en  sık  görülen anne karnında geçirilen enfeksiyon  nedenidir.  Gebelik  sırasında  geçirilen  primer  CMV  infeksiyonunun fetus infeksiyonu ile sonuçlanma oranı %35-50, tekrarlayan infeksiyonlarda %0.2-2 dir. Gebeliğin  erken dönemindeki infeksiyon fetüsü daha yüksek oranda etkilemesine karşılık gebeliğin son trimesterdeki  infeksiyon  bebekte  daha  fazla  harabiyet  oluşturmaktadır.
Doğum sonrası ve doğarken geçirilen enfeksiyon,  anne karnındaki infeksiyondan  daha yaygındır. Doğum sırasında rahim ağzından CMV saçılımı %10 olguda olur.

CMV SİTOMEGALOVİRÜS SÜTE GEÇER Mİ?

Süt veren annelerin  %10-20‘si sütle CMV saçar ve bu annelerin bebekleri %50 oranında sütle infekte olma riski taşırlar.

CMV  SİTOMEGALOVİRÜS  TANISI :

Tanıda birçok  yöntemle  IgM  ve  IgG  türü  özgül  antikorlar  saptanabilir.  Hibridizasyon  ve  PCR  yöntemi  ile CMV DNA saptanması mümkündür. Ayrıca viral proteinlerin saptanmasına yönelik testler de kullanılabilir.

CMV  TEDAVİSİ :

Sitomegalovirüs tedavisi nde   Gansiklovir  ve  foskarnet  (fosfonoformik  asit) kullanılır.  Sağlıklı  kişilerdeki  primer  CMV  infeksiyonunda antiviral tedavi önerilmemektedir. Konjenital infeksiyonlarda ise antiviral tedavi klinik olarak etkisiz olsada virus salgılanmasını azaltması açısından yararlı olabilir.

MOLLUSKUM KONTAGİOSUM:

Etken  bir  pox  virüs  olan  molloskum  kontagiosum'dur.  Genellikle  çocukların  ve  genç  erişkinlerin hastalığıdır.

MOLLUSKUM NASIL BULAŞIR :

Çocuklarda molluskum virusu genellikle cinsel yol dışında deriyle direkt temas sonrası bulaşır. Erişkinlerde ise  hem  cinsel  yolla  hem  de  direkt  temas  ve kişinin kendi kendine bulaştırması  ile bulaşır.  Primer  lezyon  2-5  mm çapında göbekli  papüllerdir.  Ayak  tabanı  ve  avuçlar  hariç vücudun  her  yerinde  bulunabilir. Lezyonlar  genellikle  kendi kendilerini sınırlar fakat yıllarca kalabilirler de. Tanıda  klinik  görünüm  genellikle  yeterlidir.  Biyopsi  ile  molluskum  cisimcikleri ( molluskum incisi )  gösterilebilir.  Serum antikorlarının ölçülmesine yönelik  kompleman fiksasyon, nötralizasyon, immünofloresan ve jel difüzyonu  kullanılabilir.

MOLLUSKUM TEDAVİSİ :

Tedavide keskin bir küret ile kürete etmek genelde yeterlidir. Kriyoterapi, elektrokoterizasyon da yapılabilir.

HEPATİT VİRUSLERİ: HEPATİT A, HEPATİT B VE HEPATİT C

B hepatit cinsel ilişki ile geçer ve kan  yolu ile bulaşır.  C Hepatitin  başlıca bulaşma  yolu kan yoludur fakat tükrük, idrar ve  meni  gibi  vücut  salgılarında  virusun  bulunması,  yakın  temas  ve  cinsel  yollarla  da  bulaşmanın  olabileceğini  düşündürmektedir. HCV'nin cinsel yolla bulaştığını destekleyen çalışmaların yanı sıra, cinsel yolla bulaşma riskinin yok denecek kadar az olduğunu savunan araştırmalarda vardır.

HUMAN İMMUNODECİENCY VİRUS (HIV)  AIDS :

HIV  edinsel  immun  yetmezlik  sendromu  (AIDS)  etkenidir.  HIV  II,  HIV  I‘e  göre  seksüel  yolla  üç  defa, vertikal  yolla  10  defa  daha  az  bulaşma  riskine  sahiptir.  HIV 'in  başlıca  bulaşma  yolları  cinsel  temas,  kan  ve  kan  ürünlerine   temas  ve  gebelik döneminde  enfekte  olmuş  anneden  bebeğe bulaşmadır.

CİNSEL İLİŞKİDE AIDS BULAŞMA RİSKİ 

Kadınlara cinsel ilişkide HIV bulaşma olasılığı daha yüksektir.Tekrarlayan ve travmatize eden ilişkiyle bulaşma olasılığı daha da artar.

AIDS TANISI :

Tanıda  HIV'e  karşı  oluşmuş  antikorların  tespitinde;  ELISA,  Western  Blot, Radioimmünopresipitasyon  ve immünfloresan  yöntemleri kullanılmaktadır. ELISA yönteminin spesifitesi %98.6 ve sensitivitesi %97.3‘dür. HIV hastalarının tarama  ve tespitinde yüksek duyarlılığa sahiptir. Western blot  testi pozitif ELISA testini doğrulamak ve antijenlerin hangi viral antijenlere karşı yapıldığını göstermek amacıyla uygulanır.

TRİKOMONİYAZİS :

Etken  Trichomonas  vaginalis 'dir.  Trofozoit  formu  ile  bulaşır.  

TRİKOMONAS NASIL BULAŞIR ?

Bulaşma  cinsel  ilişki,  indirekt  yollarla (alafranga  tuvalet, havuz ...)  ve  doğum  sırasında  anneden  bebeğe  geçişle  olabilir.  İnfekte kadınların eşlerinin   yaklaşık  %14-60‘ında  Trichomonas saptanabilmektedir. Buna  karşın  infekte  erkeklerin  partnerlerinde ise %67-100‘ünde organizma tespit edilir.Kuluçka  dönemi  4-28  gündür

TRİKOMONAS BELİRTİSİ :

Trikomonas enfeksiyonu kadınlarda  en  sık  şikâyet  vajinal  akıntı  ve  vulvovajinal  irritasyona  ait  şikayetlerdir.  İnfekte  kadınların  %50-75‘i  vajinal  akıntıdan  şikâyet  etmekte  ve  %10‘u  akıntıyı  kötü  kokulu  olarak  nitelendirmektedir.  Olguların  %25-80  arasında  değişen  oranda  kaşıntı  ve  %20' sinde dizüri şikâyeti vardır. Hastaların yaklaşık %50'sinde köpüklü vajinal akıntı ve sarı-yeşil renkli akıntı bulunur. Hastaların %75' inde vajinada kızarıklık eritem görülür. Serviks ve vajina, kapiller dilatasyon ve punktuasyon kanamaları  nedeni ile klasik  çilek görünümü ndedir. Olguların %2'sinde çıplak gözle görülürken, kolposkopla %90‘ında  tespit  edilebilir.  Olguların  %90 'ında  servikal erezyon  gelişir . Her  iki  cinsde  de  görülür  fakat  erkeklerde beliritisiz  olduğundan kadınlarda klinik enfeksiyon daha sık ortaya çıkar

ENDOMETRİOZİS

 

ENDOMETRİOZİS NEDİR?

Rahim iç duvar hücrelerinin rahim dışında bulunma durumudur.Bu hücreler her ay hormonlarımıza cevap verir ve bulunduğu yerde kanama dokusu oluşturur.En çok 25-45 yaş hanımlarda bulunur. Kronik kasık ağrısı  ile başvuran hastaların yaklaşık % 50 sinde rastlanır.Yine infertil hanımlarda %25 düzeyinde görülür.Aslında erken yaşlarda başlar fakat bulgu vermesi yılları alır.Daha çok beyaz ırkın hastalığıdır.

ENDOMETRİOZİS NERELERDE BULUNUR?

Endometriozisin en sık görülme yerleri, karın boşluğu, yumurtalıklar, tüpler, rahimi destekleyen bağlar, vagen, dışkı kanalı ile vajen  arasındaki alan, rahim dış yüzeyi ve  karın boşluğunun yüzeyidir. Bu endometriozis odakları bazen barsaklarda , anal kanalda, idrar torbasında,  rahim ağzında, dış üreme organları üzerinde veya geçirilmiş karın ameliyatlarının yara izlerinde görülebilir.Endometriozis tedavisi bulunduğu yer, büyüklük,şikayetler ve gebelik isteğine göre değişir.

ENDOMETRİOZİS KANSERE DÖNÜŞÜR MÜ ?

Endometriozis odakları veya alanları genel olarak kötü huylu değildir. Normal bulunmaları gereken yerlerin dışında olmasına rağmen normal bir doku tipi içerirler.Yani yayılım olarak kötü huylu gibi davransa da huyu iyidir.  Belirtiler zamanla kötüleşse de bazı olgularda iyileşme ve tekrarlama dönemleri görülmektedir. Endometriozisin kansere  dönüşmesi ne dair kesin bilgiler yoktur. Endometriozisde kanser sıklığı normal popülasyondan fazla değildir.

ENDOMETRİOZİS  NASIL OLUR?

Endometriozis odakları da adet döngüsünü yöneten hormonlara yanıt vermektedirler. Adet döneminde rahim içerisinde olduğu gibi bu alanlarda da hormona  cevap vererek  kalınlaşma ve kanama olmaktadır. Bu kanama , çevre dokularda iltihabi gelişme ve bağ dokusu oluşumuyla sonuçlanmaktadır.Lezyonlar önce küçük lekeler tarzındayken zamanla büyür ,birbirleriyle birleşir ve kistler halini alır.Bu dönemdeki kistlere çikolata kisti de denmektedir.Çikolata kisti nedeni ,endometriozisin yaygınlığı ve karın içinde biriken kanın vücut tarafından çevrelenmesidir.

ENDOMETRİOZİS BELİRTİLERİ NELERDİR?

-Endometriozisin  en sık görülen belirtisi şart olmamakla beraber adetten önce ağrı ve adet esnasında ağrı lardır.Bu ağrı genellikte normal adet sırasında görülen sancılardan daha şiddetlidir.
-Endometriozisde cinsel ilişkide ağrı  ve cinsel ilişki sonrasında ağrılar olabilir .
-Endometriozisde  infertilite en önemli başvuru nedenlerindendir, endometriozisli hastaların % 30-40'ında  infertilite görülmektedir ve bu durum hastalığın ilerlemesiyle sıklaşan bir durumdur. Çikolata kistinde gebelik mümkündür fakat  sık rastlanan bir durum değildir.
-Endometriozisde adet düzensizliği çok görülür.
-Bağırsaklarda  endometriozis  belirtileri olabilir.Endometriozisde ağrılı dışkılama görülebilir ,adet döneminde dışkı kanalına ve bele vuran ağrılar gözlenebilir.
Bazı endometriozis hastaları nda hiçbir belirti olmayabilir. 
Endometriozis ağrısı nın şiddeti, hastalığın ve endometriozis odaklarının yaygınlık derecesi ile doğru orantılı değildir.

ENDOMETRİOZİS NEDENLERİ NELERDİR ?

Endometriozisin nedeni bilinmemektedir.
Bir kurama göre, adet kanının rahimin tüplerinden geçerek geriye doğru karın içine akmasıdır. Bu şekilde karın duvarı içerisine taşınan endometrium hücrelerinin burada yerleşip büyüyebildiği öne sürülmektedir. Bütün kadınlarda az da olsa bu şekilde bir geriye akışın söz konusu olduğu ancak bağışıklık sisteminde veya hormonal sisteminde problemi olan kadınlarda endometriozis gelişimi olduğu öne sürülmektedir.
Bir başka kurama göre, endometrial doku rahim içerisinden kan damarlarıyla veya lenf yoluyla vücudun diğer bölgelerine yayılmaktadır.
Genetik kurama göre ise, endometriozis belirli ailelerin genlerinde taşınmakta veya bazı ailelerde endometriozisde genetik yatkınlık bulunmaktadır.Yakın akrabalarda görülme olasılığı daha yüksektir.
Bir diğer kurama göre kadın henüz embriyo (cenin) dönemindeyken meydana gelen doku artıkları yetişkin dönemde endometriozise dönüşebilmektedir.Bazı özel durumlarda embriyo döneminde üreme sistemi dokusu oluşturabilme yeteneğinde olan dokular yetişkin dönemde farklı yapılar şeklinde  bu yeteneklerini tekrar kazanmaktadır.
Cerrahi esnasında bu dokuların başka yerlere nakli, özellikle karın ameliyatlarındaki yara izlerinde görülen endometriozisi açıklamak için öne sürülen bir kuramdır.

ENDOMETRİOZİS TANISI NASIL KONULUR?

Endometriozis kesin tanısı laparaskopi ile görerek olur. Bu işlem sırasında hastanın karnı içerisine karbondioksit gazı verilerek şişirilir ve iç organların daha iyi görülmesı sağlanır.
Ayrıca endometriozis odakları muayeneyle hissedilebilir veya endometriozisin ultrasonografi belirtileri vardır. Endometriozisde kistleşmeler olabilir ve çikolata kisti diye adlandırılır.Buna rağmen endometriozisin kesin tanısı laparaskopi ile görerek konur .

ENDOMETRİOZİS TEDAVİSİ NASILDIR?

Tedavi kişinin yaşı, bebek beklentisi, şikayetlerine göre değişir.İlaç tedavisi verilebilir.Bu ilaçlar lezyonlarda geçici baskılama yaparlar ve bazıları da yan etki taşırlar.
Çikolata kisti tedavisi  için değişik tedavi yöntemleri kullanılmakla birlikte kesin bir tedavi henüz bulunamamıştır. Ağrı kesiciler genellikle çikolata kistinde ağrılar için kullanılırlar. Hormonlarla tedavi yumurtlamanın mümkün olduğunca uzun bir süre durdurulmasını amaçlamaktadır. Bu tedavi sırasında ve bazen aylar ve yıllar sonra endometriozis kistinde küçülme  görülebilmektedir.Çikolata kistinin kesin tedavisi yoktur.Endometriozisde kesin tedavi için genetik araştırmalar yapılmaktadır.
Çikolata kistinde hormonal tedavi , çikolata kistinde doğum kontrol hapları, progesteron ilaçları, testosteron türevleri (danozol), ve GnRH agonistlerini (gonadotropin salıcı hormon ilaçları) içermektedir. Tüm hormonal tedavilerde yan etkiler bazı kadınlar için sorun oluşturabilmektedir.
Çikolata kistinde ameliyat teknikleri de düşünülebilir.Bu teknikler sadece kisti dağıtmak olabileceği gibi yumurtalıkların alınmasına kadar ilerleyebilir.Hafif endometriozisli hastalarda cerrahi tedavi  gebelik şansını çok değiştirmez.Eğer infertilite tedavisine cevap vermeyen bir hastaysa laparaskopi yapılabilir.Orta ve ileri düzey endometriozislerde cerrahinin gebeliğe katkısı olur.Yapılacak cerrahi tedavi over kapasitesini azaltabilir.Tedavide kişiye uygun ve dokuya saygılı cerrahi önemlidir.

ADENOMYOZİS

Endometriozisin rahim kası içine yerleşmiş halidir.Rahim içine yerleşmiş kistik lezyonlar olabilir.Uterus 3 aylık gebelik büyüklüğüne kadar büyüyebilir.Adenomyozis belirtileri , adetten önce kasık ağrıları , adet düzensizlikleri olabilir. Adenomyozisin ameliyatı daha çok tercih edilebilir.Cerrahinin uygun olmadığı bir hasta grubuysa ilaç tedavileri,hormonlu spiraller ( spiral ) uygulanabilir.
DİPNOT: Gebelik sıklıkla belirtilerde ve kistlerde gerilemeye neden olur.Hastalık ilerledikçe gebe kalmanız giderek zorlaşır.Ayrıca  dış gebelik ve düşük riski de yüksek olabilir. Bu nedenle eğer çocuk yapma fikriniz varsa biran evvel gebe kalmaya çalışmanızda  fayda var.Eğer endometriozis öykünüz varsa bebek fikrini ertelemeyin.Eğer adet gecikmeniz olursa gebeliğin yerini biran evvel ispat etmemiz gerekir,çünkü daha önce de bahsettiğimiz  gibi dış gebelik ve düşük riski fazladır.Geç kalmadan bizlere başvurunuz…
Kadın Doğum Doktoru Antalya
Kadın Doğum Uzmanı Antalya
Kadın Doktoru Antalya
Antalya Kadın Doktoru

OVER KİSTLERİ

Yumurtalıkların  büyümesi ne  neden  olan  her  türlü  anormalliğe  genel  olarak  over  tümörü  denir.  Olan değişiklikler  her  zaman kötü huylu  değildir.  Benign  over  tümörleri nin  çoğu  kistiktir.  Katı yapıda  olanları da  vardır.  Tüm  bu durumlar adneksiyal kitle olarak gözlenir.Saplı veya intraligamenter myomlar, kolon benign-malign hastalıkları, periton ve üriner sistem lezyonları da adneksiyal kitle oluşturabilir.

İYİ HUYLU YUMURTALIK KİSTLERİ 

NON-NEOPLASTİK: 

1.Fonksiyonel  kistler;  follikül  kisti,  korpus  luteum  kisti,  tekalutein  kisti.  

2.Endometriozis.  

3.PCOS.  

4.Enfeksiyonlar;  tuba-ovarian  apse,  hidrosalpinks.  

5.Para-ovarian kistler.

KÖTÜ HUYLU YUMURTALIK KİSTLERİ 

NEOPLASTİK:

1.Epitelial; seröz kistadenom, müsinöz kistadenom, endometrioid kistadenom.  
2.Germhücreli; matür teratom (dermoid kist). 
3.Sex kord stromal; tekoma, fibrom.

BASİT OVER KİSTLERİ

Poliklinik hastalarının pek çoğunda karşılaştığımız tiplerdir. Genellikle cinsel olgunluk çağında görülürler. Menopozdan  sonra  çok  az  olasılıkla  gelişebilirler.
Adet gören hanımlarda görülen birçok kist hormonal basit düzensizliklere bağlıdır. Bunlara fizyolojik over  kisti adı verilir.  İyi huylu yumurtalık  kistleri nin çoğu fonksiyonel over kistleri yani hormon üreten kistlerdir.Bunlar her adet dönemimizde görülen hormonal değişimlerin, bilinmeyen nedenlerle farklı işlemesinden kaynaklanır. Adet döngüsünün  bir yan ürünü  kabul  edilebilirler.  Yumurta gelişimi esnasında  oluşan  bu  kistler yumurtlamadan önce oluşurlarsa folikül kisti, yumurtlamadan  sonra oluşurlarsa korpus luteum kisti adını alırlar.
Bu kistler ya oluşan yumurtanın çatlayamaması ya da çatlayan yumurtanın kanamasını durduramaması sonucu oluşur. Düzensiz kanama folikül kistlerinde östrojene, korpus luteum kistlerinde progesterona bağlıdır.
Fizyolojik yumurtalık kistleri zamanla kendiliğinden bile küçülürler. Genellikle   1-3  ay  içerisinde kendiliğinden  kaybolurlar.Fakat tedavi vererek küçültüyor olmak, olası operasyona gidebilecek süreci durdurmamızı sağlayabilir.
Folikül kistlerine daha sık rastlanır. 3 cm den büyük folikül patolojik olarak değerlendirilir.  
Folikül ve korpus luteum kistleri hemen her zaman tek taraflıdır  ve çapları 8 cm‘den küçüktür.
Belirtiler  kist eriyince  kaybolur. Over kisti  torsiyonu veya over kisti  rüptürü akut batına neden olur. Kist rüptürü  daha çok C.luteum  kistinde  olur .Adet döneminin 26.günleri civarına denk  gelebilir.
Doğum kontrol hapı  kullananlar da fonksiyonel kist oluşma olasılığı çok azdır.

OVER KİSTİ BELİRTİLERİ NELERDİR ?

Hastalar değişken şikayetlerle gelir.
  • -karın ağrısı,
  • -kasıklarda ağrı,
  • -adet düzensizliği, ara kanamalar,
  • -adet ağrıları,
  • -cinsel ilişkide ağrılar,
  • -mesane ve çevre organlara basıyla ilgili şikayetler,
  • -bulantı,
  • -kusma,
  • -karın şişlikleri,
  • -komplikasyonlarına bağlı olarak görülebilecek ani ağrılar, baygınlık hissi, kansızlık belirtileri.

YUMURTALIK KİSTLERİ ULTRASONDA NASIL GÖZÜKÜR ?

KİSTİN KÖTÜ HUYLU OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR :

  • -kanlanmasında artış,
  • -kapsül kalınlığının fazla olması,
  • -kapsül düzeninin bozuk olması,
  • -kist içindeki perdelenmeler,
  • -over kisti içinde  tomurcuklanmalar,
  • -over kistinin  katı içerik ihtiva etmesi
  • -karın içerisinde sıvı birikimi .
Folikül kistlerinde  kapsül  incedir  ve  ara bölmeleri ( septasyonları )  yoktur.  İçi  berrak  bir  sıvı  ile  doludur. 
Korpus luteum  kistlerinde  kistin  cidarı  daha kalındır,  içinde  koyu  kahve  renkli  sıvı  vardır.  Kistin içinde perdelenme  görüntüsü vardır.

BASİT OVER KİSTİ TANISI

Hastanın  cinsel  olgunluk  çağında olması, kistin tek  taraflı  ve  8  cm ‘den küçük  olması  ve  ultrason  bulguları  kistin  fonksiyonel  olduğunu düşündürür. 
Tanı , adet düzeniyle ilgili hikaye, şikayet ve ultrason bulgularına göre  genelde çabucak kesinleştirilebilir.

BASİT OVER KİSTİ TEDAVİSİ 

Fonksiyonel  kistler, genellikle birkaç ay içinde kendiliğinden  küçülürler. Bu nedenle belirti vermeyen küçük kistler 2-3 ay izlenebilir  veya küçülme  sürecini kısaltmak için doğum kontrol hapı verilebilir. Doğum kontrol hapları yumurtlamayı durdurarak  kistin  büyümesini  önlerler.  Eğer  kist  2-3  ayda  kaybolmazsa,  bir  neoplazi  olarak  kabul  edilir.
Laparotomi  veya  laparoskopi  ile  cerrahi  tedavi  uygulanır.  
Cerrahi  tedavi,  torsiyon  veya  kist  rüptürü  gibi  komplikasyonlarda zorunludur. Cerrahi yaklaşım  yumurtalıkları  koruyucu yönde olmalıdır.

KOMPLİKE KİSTLER NELERDİR ?

Hormon üretimi pek olmayan , komplike kistler de vardır.Bunların en sık gözlenenleri endometrıomalar,dermoid kistler ve seröz kist adenomlardır.Nedenleri tam olarak bilinmemektedir.
Menopoz döneminde over kisti varsa  ve adet görmüyorsanız, basit kist oluşturmanızı beklemiyoruz. Yaş ilerledikçe oluşan kistlerin huyunda farklılıklar olabilir.
Oluşan kist yine iyi huylu yumurtalık kisti olabilir fakat ilaç tedavisine cevap vermeyebilir.
Böyle kitlelerde genelde operasyon öneriyoruz.

OVER KİSTLERİNİN ARAŞTIRILMASI NASIL OLUR?

Over kistinin  ultrason görüntüsü, yaşınız ve kiste eşlik eden şikayetlerinize göre ileri inceleme gerekebilir.Kuşkulu durumlarda bazı kötü huy tarayan hormonlara bakılabilir.Kistin doppler yöntemiyle kanlanmasına bakılması, gerekirse tomografi ve MR ile desteklenmesi gerekebilir.

HORMONAL BELİRTEÇLER NELERDİR ?

Bazı hormonal testler de yumurtalık kistinin  huyunu tespit için kullanılır.
-CA 125,
-CA19-9,
-AFP,
-CEA,
-HCG gibi.
En sık kullanılan kanser testi  olarak CA 125 ve CA 19-9 sayılabilir. CA 125 değerlerinde genelde düşük değerler iyi huylu durumları gösterirken, yüksek çıkan değerler kötü huyu gösterebilir Her zaman kistin huyunu  göstermekten ziyade tedavinin başarısı ve takibine de yol gösterir.

CA 125 TESTİNİN YÜKSELDİĞİ DİĞER DURUMLAR NELERDİR ?

Bu testler tamamen doğal durumlarda örneğin sert bir muayene, adet görme, yumurtlama esnası,  gebelik ya da enfeksiyonlar, endometriozis, dejenere myomlarda da yüksek çıkabilir.Sadece jinekolojik hastalıkları göstermez. Gastrointestinal hastalıklar,karın zarı hastalıkları ve diğer tümörlerin karın metastazlarında yüksek çıkabilir.

OVER KİSTLERİ NASIL ŞİKAYET VERİR?

Genellikle  asemptomatiktirler.  Tesadüfen  saptanırlar.  Bazen  ağrıya  ve  düzensiz  regl  kanamaları na  neden olabilirler.
Kisti olan hastalarda alt karın bölgesinde özellikle tek tarafa doğru lokalize ağrı ve şişkinlik hissi olabilir.Merdiven inip çıkarken, ıkınırken, idrarınızı yaparken tek tarafa veya arkanıza vuran ağrı yumurtalık kistlerinde en sık görülen şikayet tir.Adet ağrıları,ilişkide ağrı da gözlenebilir.Bazen ani başlangıçlı ağrılar, bulantı, kusma şikayetleri de görülebilir.

OVER KİSTİ  AMELİYATI HANGİ DURUMLARDA YAPILMALIDIR ?

Basit kistler iyi huyludur ve büyük olasılıkla ameliyat edilmeleri gerekmez. 
Ama kist giderek büyüyorsa, yaklaşık 8 cm' i aşmışsa, kist tedaviye yanıt vermez aylarca küçülmezse  ameliyat edilmelidir.
Over kisti olan hastada akut batın tablosu gelişiyorsa ameliyat gerekli olabilir.
Özellikle kistiniz menopoz sonrası gelişirse ameliyat olmanız gerekebilir.

OVER KİSTLERİ  HANGİ DURUMLARDA ACİLLEŞİR?

Kistler
  • -içine kanarsa,
  • -torsiyon denilen sapı etrafında dönme hareketini yapmışsa,
  • -patlayarak karın içine kanama yapmışsa
acilleşmiş demektir.Bu durumlarda acil ameliyat veya en azından yakın takip gerekmektedir.

OVER KİSTİ AMELİYATI NASIL OLMALI?

Ameliyata karar verildiyse, bu ameliyat laparoskopi veya açık teknikle olabilir. 
Ameliyat tekniğini kistin boyutları, olası huyu, hastanın kilosu, doğurganlık beklentisinin ne olduğu, yaşı,geçirilmiş cerrahi öyküsü belirler.
Laparaskopik olarak kist boşaltılması, kistin alınması, yumurtalığın alınması olabileceği gibi açık teknikle kistin alınması, yumurtalığın alınması, kist ve rahimin alınması gibi seçenekler kullanılabilir.
Kist büyükse ya da kötü huylu olmasından kuşkulanılıyorsa daha büyük bir ameliyat gerekebilir.

LAPAROSKOPİK OVER KİSTİ AMELİYATLARINDAN SONRA

Karın bölgenizde 1 cm lik birkaç tane kesi bulunur. Dikişlerinizin alınması gerekebilir.
Laparaskopinin ayrıcalığı ameliyat sonrası gündelik hayata mümkün olduğunca çabuk dönebilmektir. Ameliyat sonrası hareketlilikte,ağır yük kaldırmada sakınca olmaz. Ameliyat tipine göre cinsel ilişki yasağı getirilir. 
Ameliyat sonrası ateş, yoğun kanamalar, yara yerinde şişme ve akıntılar, göğüs ağrıları, nefes darlıkları, aşırı halsizlik ve yorgunluklar, aşırı ve giderek artan ağrı , gaz ve dışkı çıkarmada zorluk varsa, bulantı ve kusmalarınız varsa ameliyatınızı gerçekleştiren doktorunuzla görüşmelisiniz.
DİPNOT : Yukarıda bahsettiğim şikayetleriniz oldukça ya da yılda en az 1 kez doktorunuzla görüşüp ultrasonografi yaptırmanız ve şikayetleriniz olmasa da yılda 1 kez jinekolojik check-up programlarına girmeniz iyi olur.

DOKTORA BAŞVURU ZAMANI

NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURMALI?

GEBELİK VARSA ;
  • Gebelikte vajinal kanamalar olması düşük riski,erken doğum riski, rahim ağzı yetmezliği gibi önemli sorunların habercisi olabilir.Bu yüzden hamilelikte vajinal kanamalar önemlidir.
  • Karında ağrı ve kasıklarda ağrı başlayıp devam ediyorsa  
  • Bebek hareketlerinin azalması bebeğin stresi nedenli olabilir.Bazen de doğuma 2-3 gün kala hareketlerde azlık gözlenebilir.Bu yüzden bebeğin hareketlerinin azalması önemlidir.
  • Gebelikte ateş genelde enfeksiyon göstergesidir.Bu enfeksiyon bebek zarları ,böbrek,safrakesesi, akciğerlerde de olabilir. Bu yüzden hamilelikte ateş önemlidir.
  • ebelikte tansiyonun  yükselmesi
  • Gebelikte aşırı iştah, doymama
  • Gebelikte bayılma, gebelikte tansiyon düşmesi
  • Gebelikte görmede bozulma
  • Gebelikte şiddetli baş ağrısı
  • İnatçı kusmalar
  • İdrar sorunları
  • Gebelikte ellerde şişme,  gebelikte yüzde şişme ve özellikle bunların çabuk gelişmesi önemlidir.Hamilelikte yüzde olan şişme gebelik tansiyonları, böbreklerinizle ilgili sorunların habercisi olabilir.Hamilelikte ellerde şişme herzaman önemli olmayabilir.

ADET DÜZENSİZLİKLERİ OLURSA ;

Her hanımın adet döneminde normal kabul edilebilecek aksaklıklar olabilir.Yılda 1-2 kez düzensizlik normal kabul edilebilir.Fakat:
  • -Adetler 9 yaşından önce başlamışsa ( puberte prekoks )
  • -16 yaşına kadar vücut gelişimi olmuş, hiç adet görülmemisi varsa ( primer amenore )
  • -14 yaşına kadar vücut gelişiminin başlamaması ve meme gelişimi başlamaması varsa ( puberte tarda )
  • -Adetin ilk gününden diğer adetin ilk gününe kadar geçen süre  21 günden daha az yani sık adet görme varsa ( polimenore ), 35                günden daha uzunsa, geç adet görme varsa( oligomenore ),
  • -Adet kanamaları 8 günden uzun ( menoraji ) 2 günden kısa sürüyorsa ( hipomenore ),
  • -İki adet arasında az veya çok adet kanaması devam ediyorsa ( metroraji ),
  • -Aşırı miktarda adet kanamaları  oluyorsa ( hipermenore ),
  • -Adet öncesi aşırı gerginlikler ve stres oluyorsa
  • -Aşırı adet ağrıları oluyorsa ( dismenore ) doktora başvurulmalıdır.
AKINTILAR ;
Her hanımda normal kabul edilebilen akıntılar vardır.İki adet arasında ve adete yakın bir dönemde bu  doğal vajinal akıntılarda artış olabilir.Renksiz ,kokusuz,yumurta akı kıvamındaki akıntılar normaldir.
Renkli akıntılar ,kötü kokulu akıntılar , kaşıntı , kanamalı vajinal akıntılar oluyorsa önemlidir.Akıntıların zamanında tedavi edilmemesi ilerleyici rahim ağzı ve rahim enfeksiyonlarına neden olabilir.

KARIN VE KASIK BÖLGESİNİN AĞRILARI ;

Enfeksiyonlar, kistler, yolunda gitmeyen gebelikler ,tümöral yapılar ve iç genital organlara dair değişimler kasık ağrısı nedeni olabilir.Bu sorunlar eğer karın içindeki organları da ilgilendiriyorsa karın ağrısı nedenleri arasında değerlendirilir.

KILLANMADAKİ ARTIŞLAR ;

Kıllanmanızdaki fazlalıklar daha çok ailesel ya da kıl köklerinin aşırı hassasiyetinden kaynaklanır.Yine de bu fikre varmadan önce yeterince araştırma yapılmalıdır.Yaptırmayı planladığınız epilasyon öncesinde yapılması gereken hormonal testler için muhakkak muayene olmalısınız.  

MEME ŞİKAYETLERİ;

Memedeki  şekil bozuklukları, memedeki asimetriler, meme ucu akıntıları, meme ucu çekilmeleri, memede kitle hissi,ciltteki değişiklikler, memeden süt gelmesi gibi sorunlar önemli olabilir.Özellikle her adet sonrası memelerinizi muayene etmeniz yararlı olur.

ADET AĞRILARI ;

Her hanımda az miktarda adet ağrısı olabilir.Bu ağrı sizi gündelik hayattan alıkoyuyor, performansınızı etkiliyorsa doktora başvurma zamanı gelmiştir.
MYOMLAR ;
Myomların büyümesini takip etmek için eğer daha erken zamanlarda takibe çağrılmamışsanız 6 ay ile 1 yıl sıklığında kontrol ettirmenizde fayda olur.

GEBELİK İSTEKLERİ;

Gebelik öncesindeki 3 aylık dönemde bazı hastalıklarınızın olup olmadığının tespiti ve bazı vitaminlerin başlanması açısından yararlı olur.

GEBE KALAMAMA ;

Bir yıllık süre sonunda gebe kalamama veya herhangi bir nedenden erken gebe kalmak istiyorsanız bizlere başvurmanızda fayda vardır.

AİLESEL KANSER ÖYKÜLERİNİN OLMASI ; 

Özellikle yumurtalık, rahim, meme, kalın barsak kanserlerinin ailede sık görülmesi önemlidir ve yılda 1 kere kontrol gerektirir. 

AİLE PLANLAMASI İHTİYACI ;

Ailenizi tamamladığınıza inanıyorsanız uygun ve güvenli bir korunma yöntemi  bulmak için başvurmalısınız.
GENİTAL SİĞİL VE HERPES GEÇMİŞİNİZİN OLMASI ;
Bu enfeksiyonların olması dış genital bölge,vajen ve rahim ağzının şikayet olmasa da zaman zaman kontrolünü gerektirir.

VAJİNAL AKINTILAR

Vajinitler genelde vaginal kaşıntı, kokulu akıntı ve yanma ile karekterizedir. Vajen asit yapısının azaldığı  durumlar da (diabet,  gebelik,  koit,  adet  zamanı)  enfeksiyona  eğilim  artar. Trikomonas  vajiniti , kandida vajiniti, bakteriyel vajinit en sık görülen vajinit nedenlerindendir.Akıntının tipine bakarak enfeksiyonun çeşidine karar vermek çoğunlukla mümkündür.
Tedavi edilmezlerse pelvik enfeksiyonlar a zemin hazırlarlar.

VAJİNAL MANTAR ENFEKSİYONLARI

Kadınların % 75 i hayatlarında en az bir kez enfeksiyon geçirirler.Bu hastaların  % 40 ı yılda birden fazla ,% 5 i de tekrarlayan ataklar tarzında geçirirler.
Tedavi edilemeyen vajinal kandida enfeksiyonları psikolojık bozuklukları tetikleyerek cinsel işlev bozuklukları na , eşler arasında uyumsuzluklara, yaşam kalitesine zarar verir. 
Hasta vajınal yanma ve vajinal kaşıntı şikayetleriyle gelir.Cinsel ilişkiden sonra yanma hissinde artış olur.Dış dudaklar şiş ve ağrılı olabilir.Mantar vajinitleri nde beyaz,  kremimsi  bazen peynir kıvamında akıntı olur.Genelde ekşi kokuludur, fakat yoğun akıntı bazen ikincil olarak enfekte olur ve bu sefer kötü koku olabilir.Cinsel ilişkide kanama , dudaklarda küçük çatlamalar olabilir.Cinsel ilişkide akıntı gelmesi olabilir.Cinsel ilişkide beyaz akıntı gelmesi çoğunlukla mantar enfeksiyonuna bağlıdır.Anüsde kaşıntı ve kızarıklık yapabilir.
Mantar vajinitinde tek doz tedavi veya uzun süreli tedaviler,kremler ve bazen baskılayıcı tedaviler kullanılır.

PELVİK ENFEKSİYONLAR

 

PELVİK ENFEKSİYON NEDİR ? ( PID )

İç genital organ enfeksiyonu dur (üst  genital  yol  enfeksiyonu ). Kadın  genital yollarının  yapısı  enfeksiyonlara  eğilimi arttırır. Vaginanın asitliği ve rahim ağzındaki tıkaç enfeksiyon kontrolünde önemlidir. Endometrit,  salpenjit,  peritonit  ve tuboovarian abse  gibi olayın boyutlarını ifade eden tipleri vardır. 

HANGİ DURUMLAR PELVİK ENFEKSİYONU ARTTIRIR ?

Genital yol enfeksiyonları nı kronik vajınal enfeksiyonlar, çok eşlilik , rahim içi araç kullanımı,rahim ağzı yaraları, geçirilmiş eski genital yol enfeksiyonları, savunma sistemi bozuklukları  arttırabilir. Sık cinsel  ilişki, spiral kullanımı,vajinal akıntılar, genital hijyene dikkat edilmemesi enfeksiyonlar açısından risk faktörü oluşturur.

HANGİ DURUMLARDA PELVİK ENFEKSİYON AZ OLUR? 

Prezervatif kullanımı, doğum kontrol hapı kullanımı, enfeksiyonla zaman geçmeden mücadele, tek eşlilik durumunda enfeksiyon riski azalır.

PELVİK ENFEKSİYON BELİRTİLERİ NELERDİR? 

Hasta alt karın bölgesinde şişlik,  vajınal akıntı,  ateş-titreme,  düzensiz kanamalar,  idrar yollarından şikayetler,  ilişkide ağrı,  muayenede pelvik hassasiyet şikayetleriyle gelebilir.

PELVİK ENFEKSİYON NASIL TEŞHİS EDİLİR ?

Teşhisde hastanın hikayesi,muayene bulguları,  vaginal kültür,bazı kan testleri yardımcıdır. 

PELVİK ENFEKSİYONDA TEDAVİ

Pelvik enfeksiyonda antibiyotik tedavisi 14 güne varan sürelerde yapılır.Bizlerin altın standart şeklinde nitelendirdiğimiz ilaç protokolleri vardır.Gerekli olursa kültür alınabilir.Pelvik enfeksiyonda hastaneye yatış gerekebilir.

PELVİK ENFEKSİYON NEDEN SIK TEKRARLAR?

Pelvik enfeksiyonlarda tekrarlama olasılığı fazladır.Bunun nedeni eşte enfeksiyonun devam etmesi, akıntıların tedavisinin gecikmesi, enfeksiyon geçirmiş dokunun daha kolay yeniden enfekte olması , olası doğumsal yırtıklar ve dolayısıyla sık vajinal enfeksiyon sayılabilir.

PELVİK ENFEKSİYON GEÇİRENLERDE NE OLUR? 

 

Pelvik enfeksiyonlar bazı istenmeyen sonuçlara yol açabilirler. Apseler ( tuboovarian apseler ), tüplerde iltihaplı şişmeler ( pyosalpenks , hidrosalpenks ),  karın zarı iltihapları  peritonitler , tüplerde yapışmalar (pelvik adezyonlar) ve sonuçta kısırlık olabilir.Enfeksiyonun tedavisinden sonra bir süre ya da sürekli olarak ağrılar kalabilir (kronik PID).Çünkü yaşanan her enfeksiyon yeni yapışıklıklar demektir.Yaşanan her enfeksiyondan sonra bir diğer enfeksiyon atağı hasta zeminde daha kolay gelişir.

ADET ÖNCESİ GERGİNLİK

Adet öncesi gerginlik sendromu  adetten yaklaşık 1 hafta önce başlayan ruhsal ya da fiziksel bazı sıkıntılara  verilen isimdir. Sorunlar genelde adet görülmesiyle birlikte  azalır ve birkaç günde kaybolur. Kadınların yaklaşık % 5’inde adet öncesi gerginlik sendromu olur.
Yapılan araştırmalar kadınların yaptıkları trafik kazalarının, evde  veya iş yerinde yaptıkları kazaların ve işlenen suçlar ile yaşanan tartışmalarının çoğunun da bu döneme rastladığını ortaya koymaktadır.

ADET ÖNCESİ GERGİNLİĞİN NEDENLERİ NEDİR?

Bugüne kadar yapılan birçok çalışmaya rağmen adet öncesi gerginliğin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Yumurtalık fonksiyonlarının bozukluğu nedeniyle östrojen yetmezliği olabileceği düşünülmektedir Yumurtlamadan sonraki dönemde fazla miktarda progesteron varlığı  veya östrojenin zamansız düşüşü etken olabilir. 
Östrojen  önemli rol oynamakta, tedavide ise son derece etkili olmaktadır. Progesteronun ise rahatsızlıkta önemli rolü olmasına rağmen adet öncesi gerginliği azaltmak ta  bir etkisi yoktur, hatta semptomları daha da kötüleştirebilir.Bu yüzden adet öncesi gerginlik tedavisi nde kullanılmaz.
Adet öncesi stres nedenleri arasında  renin/aldosteron mekanizmasındaki sorunlar da rol oynamaktadır. Bu sistemin etkisinde su tutulumu, ödem, adet öncesi memelerde şişme, adet öncesi karında şişkinlik ve başağrısı oluşur.
Beta endorfin  maddesinin mutluluk verici ve sakinleştirici etkisi bulunur .Adet migreni ve premenstrüel sendrom olanlarda düşük seviyelerde seyreder. Östrojenler beta endorfin düzeyini yükseltir.Menopoz sonrası da beta endorfin salınımı azalır. 

ADET ÖNCESİ GERGİNLİK BELİRTİLERİ NELERDİR?

-Adet öncesi başağrısı , baş dönmesi
-Adet öncesi memelerde ağrı,
-Adet öncesi memede şişlik,
-Adet öncesi ödem,  adet öncesi karın ağrısı
-Tedirginlik, duygulanımda bozukluk
-Motivasyon azalması, isteksizlik
-Depresyon, gerginlik
 -Ağlama krizi veya ağlama hissi
 -Ailevi uyumsuzluk
 -Bulantı, kusma
 -Yorgunluk
-Kabızlık
-Vasomotor rinit
-Astım krizlerinde artış
-Epilepsi ataklarında artış 
Menstrüel migren yani adet migreni tek başına da olabilir, premenstrüel sendrom içinde de gözlenebilir. Yalnız önemli bir bulgu menstruel migren bütün adet süresince devam eder.

ADET ÖNCESİ GERGİNLİK TEDAVİSİ NASIL OLMALI?

Progesteron sinirsel bazı semptomlar üzerine etkili olabilir, ancak başağrısını geçirmez.
GnRH Agonistleri ile tedavide başarılı sonuçlar alınmıştır, beta endorfinler yükselmiştir.
Spironolactone'un anlamlı bir şekilde  başağrısı, irritabilite, depresyon, şişkinlik, meme ağrısı ve davranış bozukluklarını düzelttiği izlenmiştir.
Serotonin geri alım inhibitörlerinin PMS tedavisinde etkili olduğu saptanmıştır. Ayrıca  ilave olarak antidepresanlar, anksiyolitikler  kullanılabilir. Vitamin D ve kalsiyum kombinasyonlarının ve B6 vitaminin de  PMS'de etkili olduğu bildirilmiştir. Su tutulması durumunda  (ödem) bazı idrar söktürücüler kullanılabilinir.
Bazı hastalarda adet öncesi stresde doğum kontrol hapları işe yararken bazılarında aynı etkiyi yaratmamaktadır.
– Adet öncesi gerginlikte  psikolojik destek önemlidir.Bu durumun bazı kadınlarda olabildiği şikayetlerin gün geçtikçe  kötüleşmeyeceği , aksine yaş ilerledikçe azalacağı, hormonlara karşı dokuların bir tür hassas cevabı olduğunu bilmeniz gerekir.
– Adet öncesi dönemde kafein alımı (kahve, çay, çikolata, kola ve bazı ağrı kesicilerde bulunur) adet öncesi  baş ağrıları nın ve adet öncesi meme ağrısı nın kötüleşmesine neden olabilir.
– Adet öncesi meme hassasiyeti için memeleri alttan iyi destekleyen bir sütyenin gece ve gündüz kullanılması önerilir.
– Sigara içimini azaltma önemlidir. Nikotin su tutan hormonların salgılanmasını arttırmaktadır.
– Premenstural sendromda egzersiz belirtileri hafiflettir. Muhtemelen bu durum egzersizin beyin endorfin seviyesini artırıcı özelliğine bağlıdır. 
– Düzenli ve yeterli uyku
– Stressiz sağlıklı ve düzenli yaşam
– Gevşeme teknikleri , meditasyon veya yoga gibi yöntemler faydalıdır.
– Gerekirse tuz kısıtlanması
– Diyette kırmızı et azaltılmalı, balık, sebze ve meyveler tercih edilmelidir.
– Hobilerinizle ilgilenmek önemlidir.

ADET ÖNCESİ GERGİNLİKTE BİTKİSEL TEDAVİ 

Adet öncesi  gerginlikte sakinleştirici çaylar kullanılabilir. Adet öncesi dönemde adaçayı, melissa çayı , ıhlamur, rezene çayı gibi sakinleştirici özelliği bilinen çaylar kullanılabilir.Adet öncesi gerginlikte evening primrose oil bitkisi ekstresinin de faydalı olabileceği bilinir.

ADET ÖNCESİ GERGİNLİK SENDROMUNU AZALTAN GIDALAR:

* B vitamini: Ciğer, böbrek, yumurta sarısı, yapraklı sebzeler.
* Kalsiyum: Süt, balık, ayçekirdeği, soya fasulyesi, yerfıstığı, ceviz, somon.
* Magnezyum: Mısır, fındık, maydanoz, elma, incir, limon, portakal, un.
Hafif bir kahvaltıyla güne başlamak, günde mutlaka bir bardak süt içmek, kızartmalardan ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmak, çok tuzlu beslenmemek, bol sebze ve meyve tüketmek önemli beslenme önerileridir
Ayrıca diete dikkat edilmeli, tuz ve kafein azaltılmalı, vitaminler arttırılmalıdır.Günlük egzersizler,bitkisel sakinleştirici çaylar,ılık duş ilave edilmelidir.

MİYOMLAR

Miyomlar rahimin düz kas kökenli iyi huylu tümörleridir.

MİYOM KİMLERDE OLUR ?

Doğum yapmamış hanımlarda, yumurtlama bozukluklarında, şişmanlık ve beyaz ırkta daha fazla gözlenir. İdeal vücut ağırlığının üzerindeki her 10 kilogram için risk %10 artmaktadır. Beyaz kadınlarda siyah ırka göre 3-4 kat daha sık görülmektedir.Genellikle bir aile öyküsü vardır, bu da myomların gelişiminde bazı kalıtsal faktörlerin rol oynadığını düşündürür.Erken adet görüp geç menopoza girme, östrojen içeren ilaç kullanımı etken olabilir.
Rahime ait bazı büyüme faktörlerinin fazlalığı da myom gelişimini arttırabilir.

MİYOM ÇEŞİTLERİ NELERDİR ?

Rahimi boyut olarak  büyüten myomlar olduğu gibi, rahim iç boşluğuna uzanan myomlar (submüköz myom), rahim duvarı dışına uzanan myomlar (subseröz myom) ve rahimin kas yapısı içine uzanan myomlar (intramural myom) gelişebilir.
Bazı hastalarda tek bir miyom mevcutken bazılarında çok sayıda myom görülebilir.
Myomlar çok büyük çaplara ulaşabilir ve bazı durumlarda göbeğe kadar uzanan büyüklükte kitle şeklini alabilirler.

MİYOMLARDA GÖRÜLEN BELİRTİ VE ŞİKAYETLER NELERDİR ?

Adet  kanamalarının artması, adet kanamalarının uzaması veya düzensiz adet kanamaları olması şeklinde belirti verebilirler.
Rahim boşluğuna doğru gelişen myomlar ( submüköz myomlar) rahim iç yüzeyini arttırdıkları, hormona düzensiz yanıt verdikleri, rahim kasılmasını engelledikleri için çok adet kanaması na  yol açabilirler.
Büyük myomlar da myomun beslenmesi bozulur ve zamanla miyomlarda dejenerasyon ortaya çıkabilir. Miyom dejenerasyonu  kendini genellikle ağrı ile ortaya çıkarır. .
Rahim iç boşluğundan gelişen bazı myomlar ise rahim ağzını geçerek vajene doğru uzanırlar ve vajene doğmuş myom olarak adlandırılırlar.
İnfertil hastalarda myomlar myomun büyüklüğü, yerleşim yerine göre gebe kalmayı güçleştiren neden olarak karşımıza çıkabilir.

MYOMLAR KÖTÜ HUYA DÖNER Mİ ?

Hastaların bir kısmında  myomlar kanser yapar mı fikri  vardır. Miyomlarda kanser gelişimi ( leomyosarkom ) oldukça düşük oranlardadır.Miyomların kansere dönüşmesi  1000de 1'in altındadır.Daha çok kötü başlayan myomların kötü huylu devam ettiği, iyi huylu başlayan myomların da iyi huylu olduğu düşünülür.

MİYOMDA AMELİYAT  KARARI NE ZAMAN VERİLİR ?

Bazı durumlarda miyom ameliyatı na karar verilir :
  • -6 cm den büyük myomlar,
  • -miyom dejenerasyonu dediğimiz bozulma belirtileri gösteriyorsa,
  • -bası şikayetleri ve ağrıya neden oluyorsa,
  • -aşırı kanamaları varsa,
  • -kötü huy kriterleri gösteriyorsa,
  • -menopoz sonrası büyümeye devam ediyorsa,
  • -infertilite öyküsü varsa myom ameliyatları yapılır.

MİYOM TEDAVİSİ NASIL OLUR ?

Aşağıdaki durumlarda myomların tedavisi gerekmektedir:
  • 1-Miyomlarda kanama , miyomlu hastalarda ağrı veya miyomun mesaneye baskı uygulaması ve miyomun dışkı kanalına bası uygulaması
  • 2-Menopoz sonrası miyomda büyüme
  • 3-İdrar yollarına baskı  ve idrar akışında güçlük ortaya çıkması
  • 4-Myomun kendi sapı etrafında dönmesi ( myom torsiyonu )
  • 5-Miyomda dejenerasyon a bağlı olarak ortaya çıkan ağrılar
  • 6-Rahim ağzından vajene uzanan myomlar (vajene doğmuş myom)
  • 7-Myomun rahimi üç aylık gebelik büyüklüğüne kadar büyütmesi
  • 8-Gebe kalmada güçlük yaratan miyomlar
Hanımların pek çoğunun talebi miyomun ilaçla tedavisi ni görmektir ama maalesef  miyomların ilaç tedavisi geçici çözümdür ve  pek de yüz güldürmez.Hormonal tedavilerle myomların gelişiminin az miktarda yavaşlatılabileceği düşünülür ya da en azından hormonal ilaçlar kanamaları düzenlemek için kullanılır. Miyom tedavisinde hormonlu spiraller  uygun olabilir.
Miyom tedavisinde  GnRH analogları kullanılabilir.Bu ilaçlar östrojeni baskılayıp adeta  menopoz yaratarak miyom çapında küçülme ye neden olabilir. GnRH analoglarının miyomları küçültücü tedavi deki etkisi geçicidir, bu ilaçlar bırakıldıktan 6 ay sonra miyomlar eski çaplarına dönerler. Bu ilaçların menopoza ve menopozun getirdiği sorunlara (ateş basması, uykusuzluk, vajende kuruluk, kemiklerde zayıflama ve benzeri etkiler) yol açmaları nedeni ile sürekli kullanımı mümkün değildir.

MİYOM AMELİYATLARI NELERDİR ?

Miyomların görülme sıklığı % 40-60 dır.Bu hastaların % 20 sinin şikayet verdiği ve şikayeti olan hastaların da % 20 sinin ameliyata ihtiyaç duyduğu bilinir. Myomların kesin tedavisi cerrahidir.
Myomlar rahmin alınması nın  istenmediği durumlarda tek olarak çıkarılabilir (miyomektomi). Bu durumda  myomun yeri, büyüklüğü ve hastanın genel durumu göz önünde bulundurularak   laparaskopik,histereskopik  ve açık teknik kullanılır.Laparaskopik miyom ameliyatı veya histereskopik miyom ameliyatı yapılabilir. Laparaskopik miyom operasyonu ve histereskopik miyom operasyonu seçilmiş vakalarda uygulanabilir.
Saplı myomlar ve subseröz miyom larda laparaskopik miyomektomi kullanılabilir.
Histereskopik miyomektomi  ise  myom rahim iç duvarına uzanmışsa ve rahim iç duvarında saplı myomlar varsa kullanılabilir.
Açık teknik ise myomların sayısı fazlaysa, myomlar rahimin orta tabakalarına yerleşmişse,geçirilmiş yapışıklık yaratabilecek ameliyat öyküsü varsa  ve doğurganlık beklentimiz azsa kullanılabilir.
Ameliyat öncesi büyük kitlelerde GnRH analogları kullanılıp kitle küçültülebilir ama bu ilaçla myomun kapsülünün zor ayrılabileceği ve ameliyatı daha da zorlaştırabileceği bilinir.
Ameliyatlarda  myomu kapsülünden sıyırma, sapından keserek alma ya da rahim alma ameliyatı yapılır. Miyom embolizasyonu ( miyomda pıhtılaşma yaratarak küçülmesini sağlamak) son yıllarda kullanılmaya başlanmıştır.
Gereksiz yapılacak miyom ameliyatları gebelik şansını azaltabilir. Cerrahi uygulanacak hastalarda cerrahinin getireceği yarar ile oluşturacağı yan etkiler  karşılaştırılmalı ve ameliyata ona göre karar verilmelidir.

MİYOM AMELİYATLARI KAÇ SAAT SÜRER ?

Miyom ameliyatları myomun yeri, sayısı, kanama durumuna göre değişen sürelerde yapılır.Fakat miyom ameliyat süresi genelde 20 - 90 dak. arasında değişir. Histereskopik myomektomi açık ve laparaskopik yönteme göre daha kısa sürer.

MİYOM AMELİYATI SONRASI NELER YAŞARIZ ?

Doğurganlık çağını geçmiş veya  rahmin korunmasının mümkün olamayacağı ileri derecede büyük myomlar rahmin alınması gereken durumlar dandır. Bu işlem de kapalı veya açık ameliyat şeklinde yapılır.
Hasta  45 yaş altındaysa ve henüz menopoza girmemişse, yumurtalıklarında herhangi bir anormallik yoksa yumurtalıklar ameliyat sırasında alınmaz .Böylelikle hasta menopoza girmemiş olur.
Rahmin alınması ameliyatı (histerektomi) sadece doğurganlığı sonlandıran bir işlemdir, hastanın cinsel yaşamını sürdürmesine engel olmaz. Rahmin alınması operasyonu cinsel fonksiyonlarınızı değiştirmez.
Miyomektomi ameliyatının yan etkileri ; iç rahim boşluğunda şekilde bozulma, intrauterin sineşi  ( rahim içinde yapışıklık )  veya karın içi yapışıklar ve tüplerin bundan etkilenmesidir.  

MİYOM TAKİBİ NASIL OLUR ?

Miyomu rastlantısal olarak tespit edilen, şikayeti olmayan ve doktorları tarafından herhangi bir tedavi önerilmeyen hastaların miyom takibi konusunda endişelenmesine gerek yoktur. Bu hastaların  6-12 ay aralıklarla kadın doğum muayeneleri ni yaptırmaları gerekmektedir.Fakat hızlı büyüyen, dejenere olan, menopoz sonrası farkedilen ve belirti vermeye başlayan myomlar daha sık takip edilir.

GEBELİKTE MİYOM TESPİT EDİLİRSE NE OLUR ?

Gebelikte miyom gebeliklerin %5 inde tespit edilir.
Gebelik esnasında myomların % 50 si büyür, geri kalanı küçülür veya aynı boyutlarda kalır.Büyüyen myomlar genelde 3-6 cm civarı olanlardır.Çok büyük myomla gebe kalan hastanın myomu genelde aynı boyutlarda kalır veya 1-2 cm daha büyür ve durur.
Gebelikte miyom dejenerasyonu ihtimali yüksektir.
Gebelikle birlikte miyom bulunan hallerde myomun büyüklüğü, rahimde yerleşmiş olduğu yere bağlı olarak sorunlar değişebilir.Düşükler, erken doğum, plasentanın erken ayrılması, doğum sonu kanama, plasenta parçalarının doğum sonrası kalması olabilir.Plasentanın myoma yakın olması durumunda bu riskler artar.
Gebelikte miyom tedavisi yoktur.Fakat gebelikte miyom belirtileri ve gebelikte miyom riskleri konusunda problemi engelleyici tedaviler verilebilir.

SEZERYAN ESNASINDA MYOM ALINIR MI ?

Rahim gebelik esnasında dakikada 800 cc kan alır.Bu kadar çok kanlanan bir organa sezeryan yanında ek ameliyat yapmak,  iyi bir değerlendirme ve tecrübe gerektirir.Sezeryanda miyom alınması durumunda çok kanama olabilir ve hastayı rahim alınma ameliyatına sürükleyebilir.
Eğer rahat çıkarılabilecek yerde bir myomsa çıkarılmalıdır.Nihayetinde doğum sonrası hastanın myomla ilgili şikayeti devam eder ve doğumdan sonraki yıllarda ameliyat gerektirir.Dolayısıyla hastayı sezeryandan sonra ikinci bir  ameliyat  bekleyeceğine, eğer şartlar uygunsa sezeryan sırasında myomu almak iyi olabilir.

MYOM AMELİYATI SONRASI DOĞUM NASIL OLMALIDIR ?

Rahimde eğer geçirilmiş kesi ve dikiş yeri varsa hasta teorik olarak doğum gibi zorlu süreçlere sokulmamalıdır.Bu yüzden myom ameliyatından sonraki doğumlarınızın sezeryan tekniğiyle olması daha uygundur.Çünkü rahimde pek çok yerde boyutlarını tam bilemediğimiz çeşitli sayıda  kesiler vardır.Ayrıca myom ameliyatı gibi bir ameliyattan sonra edinilen bebek çoğunlukla tedavi gebeliğidir ve hiç de sıkıntıya atmak istemediğimiz bir bebektir.

MYOMLU HASTAYA SPİRAL TAKILIR MI ?

Spiral başlıbaşına kanamayı arttıran bir etkendir.Miyom varken spiral takılması nda kanama artabilir.Bazen miyomlu hastada rahim iç boşluğunun boyutları artar.Dolayısıyla spiral tam oturmaz ve bir süre sonra aşağı yerleşimli RİA denilen durum gerçekleşebilir.Yani spiral kayması olur. Bazı durumlarda rahim iç duvarına bakan miyomlar olur ve bu durumda spiral takılacak boşluk bulunamayabilir.
DİPNOT : Gebelikte myom tehlikeli midir sorusu akılları meşgul eder. Myomlu hastaların gebelik takibi nde düşük riski ve erken doğum riski en çok gördüğümüz sorunlardır.Bu risklerin olabileceğı bilinir ve  bu risklerle mücadele edilirse gayet güzel bir gebelik süreci yaşayabilirsiniz, korkmayın !

POLİKİSTİK OVER

 

POLİKİSTİK OVER NEDENLERİ NEDİR?

Günümüzde halen sendromun nedeni ve tanı kriterleri hakkında tartışmalar sürmektedir.
Yumurtalık fonksiyonlarını yöneten hormonlarda değişiklikler, insülin salınım ve etki bozuklukları, beraberinde genetik faktörler ön plana çıkmaktadır.

POLİKİSTİK OVER TANISI NASIL KONUR? 

AŞAĞIDAKİ ÜÇ KRİTERDEN İKİSİNİN BİRLİKTELİĞİ OLMALIDIR: 

l. Yumurtlamanın bozulması
2.Klinik ve/veya biyokimyasal erkeklik hormonu fazlalığı,
3.Ultrasonografıde polikistik overler.

POLİKİSTİK OVERDE TEST SONUÇLARI 

LH düzeylerinde ve LH/FSHoranında artış vardır. %25-60 hastada insülin seviyesinde artış ve  insülin direnci saptanabilir.
Polikistik overde ultrasonografi  görüntülemesinde 2-9 mm çaplı, 12 veya daha fazla follikül olması ve/veya artmış over hacimi (> 10 mL)  gözlenir.Bu bulgunun tek overde olması yeterlidir.
Ultrasonografık polikistik over görüntüsü, sağlıklı kadınlarda da %20'lere varan oranlarda bulunabilir. 

POLİKİSTİK OVER BELİRTİLERİ NELERDİR? 

İlk ergenlikten  itibaren başlayan adet düzensizlikleri, kıllanma, akne, ciltte yağlanma, saçlarda dökülme ve gebe kalmada güçlük ile karşımıza çıkmaktadır. % 50 hastada şişmanlık olabilir. Hastaların  %20' sinde adetlerin düzenli olabileceği de bildirilmiştir . Ayrıca, etnik özellikler ve bireysel farklılıklara bağlı olarak, her hastada hirsutizm bulunmayabileceği de akılda tutulmalıdır. 
Kıllanma                %60-90
Seyrek adet görme %50-90
Kısırlık                    %55-75
Polikistik over görünümü %50-75
Şişmanlık                 %40-60
Adet görmeme        %25-50
Akne                        %20
Normal adet düzeni %22 oranında gözlenir.
Kıllanmada  üst dudak, çene, göğüs bölgesi, sırtın alt ve üst kısmı, alt ve üst karın, kol ve bacakların üst kısımlarına bakılır ve kıllanma derecesi belirlenebilir.

POLİKİSTİK OVERDE ŞİŞMANLIK

Sıklıkla bel kalça oranının artması , birikme tarzında  gövdede yağlanma gözlenir.Bu durum hastalara ek riskler getirmektedir.
Normal vücut ağırlığına sahip PKOS hastalarında da  bel/kalça oranı artmıştır .

POLİKİSTİK OVER HANGİ HASTALIKLARLA KARIŞABİLİR ?

Ayırıcı tanıda  hipofizer ve böbreküstü bezi hastalıkları, hiperandrojenizme neden olan hastalıklar bulunmaktadır. Bazı ilaçların kullanımı hiperandrojenizme ya da hiperandrojenemik değişikliklere yol açabilir .Erkeklik hormonu yüksekliği yapan  tümörler ayırıcı tanıda düşünülmelidir. Prolaktin ile ilgili bozukluklar ve tiroid hastalıkları da ayırıcı tanıda düşünülmesi gereken durumlardır. PKOS'de %30'a varan oranlarda hafif orta düzeylerde prolaktin yüksekliği görülebilir. Tiroid hastalıklarında da adet düzensizlikleri görülebilir.
İlginç sonuçlar
PKOS'li hastaların anne ve kız kardeşlerinde artmış sıklıkta bulunmasının yanı sıra baba ve erkek kardeşlerde de serum androjen düzeyleri artmış gibi görünmektedir.
Ayrıca tüm birinci derece yakınlarda insülin direnci bozukluklarının görülme riski daha fazladır.

POLİKİSTİK OVERDE TEDAVİ

POLİKİSTİK OVERDE KİLO VERME 

Bu hastalarda bilinen en etkin tedavi zayıflamadır. Hasta ağırlığının en az %5'ini kaybettiğinde hem hiperinsülinizm hem de hiperandrojenizm azalmaktadır.
Gebe kalma şansının artması  insülin düzeylerinin ve serbest testosteron düzeylerinin azalması için vücut kitle indeksi nin %27'nin altına indirilmesi gerekmektedir. Hafif şiddetteki obezite (vücut kitle endeksi >27 Kg/m2) bile ovulasyon şansını belirgin olarak azaltmaktadır.Ayrıca fazla kilolu hanımlar ileride Tip 2 Diabete yakalanma riski nin  fazla olduğu söylenmelidir. Buna ilaveten hiperinsülinemi direkt ateroskleroz  ve kan yağları üzerinde olumsuz etki yaparak kalp damar hastalığı riskini artırmaktadır. 

İNSÜLİN DÜŞÜRÜCÜ İLAÇLAR

İnsülin fazlalığının erkeklik hormonu artışına  yol açtığı fikri  insülin düşürücü ilaçların tedavide kullanılabileceğini düşündürmüştür.

POLİKİSTİK OVERDE DOĞUM KONTROL HAPLARI

Oral kontraseptif ilaç kullanımı over morfolojisini etkileyebilir.

KILLANMA AZALTICI İLAÇLAR 

Siproteron asetat  en sık kullanılan kıllanma karşıtı ilaçtır.Flutamid, finasterid, ketakenazol gibi ilaçlar kullanılabilir.

ERGENLİK DÖNEMİ

KİMLER ERGENLİĞE ERKEN GİREBİLİR? 

ERKEN ERGENLİĞE GİRME NİN NEDENLERİ ÇOK ÖNEMLİ OLABİLİR.

-Öncelikle olayın beyinsel kaynaklı olup olmadığının ayrımına varılmalıdır.Bazen de böbreküstü bezi ve diğer bazı tümöral hastalıklarda da erken ergenlik olabilir.
Ancak bu tür tetikleyici tümörler sık değildir ve erken ergenliğe giren birçok çocukda tam bir neden tespit edilemez.
-Erken doğan ve doğum kilosu normalden düşük olan çocuklarda erken ergenlik gözlenebiliyor.
-Çocukluk döneminde fazla kilo alan çocuklarda böbrek üstü bezi çok çalışabilir ve koltuk altı kıllanmasını başlatabilir.  Bir bebek doğuştan kilolu ise ve erken çocukluk çağını kilolu geçiriyorsa ileride bir ergenlik sorunu çıkma olasılığı azdır.
-Zayıf bir çocuğun hızlı ve kısa sürede kilo alması erken ergenliği başlatabilir.  
-Geçmiş yıllara oranla çocuk beslenmesinin değişmesi ve sosyoekonomik olarak zenginleşme, ergenlik yaşını düşürmüştür. Çocuklar ve gençler tüm dünyada eskisinden daha uzun boylu ve daha obez yetişiyorlar.
-Hormon sistemini bozucu yani endocrine-distrupting chemicals maruziyeti de erken ergenliğe girişten sorumludurlar. 

ERKEN ERGENLİĞİN ZARARLARI NELERDİR?

-En önemlisi erken ergenlikte boyun  kısa kalması dır .Hormonal etkilerle kemiklerin büyüme kıkırdaklarının  erken kapanması olur.
-Erken ergenlikte kan yağ düzeyleri nin daha yüksek olduğu ve ilerde kardiyovasküler hastalıklara yatkınlık sağladığı bilinir.
-Bu gençlerin  cinsel ilişki isteklerinin daha sık ve güçlü olduğu ve ilk cinsel deneyimlerini daha erken yaşta edindikleri bilinmektedir. Erken gelişen bir çocuğu genç kız gibi gören yaşça büyük ergenler onu bir seks objesi yerine koyabilirler ve kötü amaçlarına alet edebilirler.
-Erken ergenliğe giren çocukların okul başarılarının daha kötü olduğu tespit edilmiştir. Bu kızlar daha kural tanımaz, daha kendi başlarına buyruk olurlar. Aynı çocukların ilerde eğitim hayatlarının ve akademik başarılarının oldukça kötü olduğu gözlenmiştir.
- Aynı kişiler  menopozal çağlarında incelendiğinde ise daha kısa boylu ve kilolu oldukları bulunmuş, zayıflamak için uğraşıp duran kişiler oldukları anlaşılmıştır.

HORMONLU BESİNLERİN ERKEN ERGENLİKTE ETKİSİ VAR MI? NASIL  ÖNLEM ALMALI?

Endocrine disrupting chemicals yani hormon sistemini bozucu kimyasallar şimdilik hormonlu gıdaları, tarım ilaçlarını, DDT yi ve plastik sanayinde kullanılan ürünleri kapsar. Hormonlu gıdalardaki hormon oranı çok düşüktür ve on-yirmi defa yemek ile hiç bir sorun çıkmaz. Bu gıdaların yıllarca tüketilmesiyle düşük düzeydeki hormon zamanla  yağ dokusunda birikir.
Et - tavuk yetiştirme çiftliklerinde ekonomik karlılığı arttırmak için hormonlar kullanılmaktadırlar. Özellikle estrogen türevlerinin uzun vadede çocuklar üzerine olumsuz etkisi vardır. Araştırmalarda biberon, saklama kapları, plastik tabaklar gibi polikarbonat bileşiği içeren plastik mamullerin erken ergenliğe yol açtığı ileri sürülmüştür. Bu polikarbonat türevi kimyasallar vücutta estrogen benzeri etki göstererek vücudun hormon dengesini bozarlar.
Hormonlu gıdalara bireysel önlem almak zor bir iştir.Önlem almaya alışveriş esnasında başlamak en iyisidir.Organik gıdalara yönelmek, besin boyası içeren ve işlenmiş gıdalardan uzak durmak gerekir.

KIZLAR MI ERKEKLER Mİ DAHA RİSK ALTINDA?

Ergenlik yaşının düşmesi kızlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Doğumdan itibaren kız çocuklarının büyüme hızı erkeklerden daha fazladır. Erkek çocukları daha hareketli olduklarından daha zayıftırlar. Kız çocukları daha fazla yağ dokusuna sahip olduklarından vücutları daha fazla hormon depolama yeteneğine sahiptir.
DİPNOT: Erken ergenlik çocukların sadece boy uzamasını etkilemez, ilerdeki yıllarda daha sağlıksız bireyler olmasını , tüm yaşantısının akademik ve mesleki açıdan daha zayıf olmasını sağlayabilir.Bu yüzden 9-10 yaşlarına kadar özellikle meme gelişimi açısından dikkat etmek gerekir.Meme gelişimi genelde ilk başlayan belirtilerden biridir ve sizlerin de  çok rahat takip edebileceği bir belirtidir.

Sayfalar

 
%100 GİZLİLİK
GİZLİLİK BİLDİRİMİ
 
Antalya kliniğimize başvurma sebebiniz ve kişisel bilgileriniz yasal haklarınız kapsamında (T.C. Sağlık Bakanlığı Hasta Hakları Yönetmeliği R.G. 01.08.1998, 23420) tamamen gizli tutulacaktır.
Başka şahıslara kişisel bilgileriniz, hastalığınız ve tedaviniz hakkında bilgi verilmez.